Henryk I Starszy z Podiebradów
Z Wikipedii
Henryk I z Podiebradów (Starszy) (ur. 15 maja 1448, zm. 24 czerwca 1498, Kłodzko) – książę ziębicki i hrabia kłodzki od 1465 (do 1471 z bratem Wiktorynem), władca na Podiebradach w latach 1471-1495, od 1495 książę oleśnicki i wołoski, od 1497 książę ścinawski.
Henryk I był trzecim pod względem starszeństwa synem husyckiego króla czeskiego Jerzego z Podiebradów i Kunegundy z Sternberka.
W wieku siedmiu lat 15 kwietnia 1455 został zaręczony z córką wojewody siedmiogrodzkiego Mikołaja Ujlaki – Hieronimą. Planowane małżeństwo miało zapewnić Podiebradowicom wpływy na Węgrzech, jednak zmiana kursu politycznego skłoniła Jerzego do zerwania zaręczyn i zawarcia w imieniu syna 25 listopada 1460 układu przedmałżeńskiego z Urszulą Hohenzolern, córką elektora Albrechta Achillesa.
7 grudnia 1462 Henryk wraz z rodzeństwem został podniesiony przez cesarza Fryderyka III do godności księcia Rzeszy, co umożliwiło nadanie mu przez ojca w dniu 16 grudnia 1465 r. pomimo niedynastycznego pochodzenia księstwa ziębickiego i hrabstwa kłodzkiego (księstwa te otrzymał razem z nim starszy brat Wiktoryn).
W 1466 r. przed Henrykiem stanęła możliwość zrobienia błyskotliwej kariery kościelnej i to pomimo zaręczyn z Urszulą Brandenburską. Dzięki staraniom ojca uzyskał on mianowicie nominację kapituły praskiej na stanowisko arcybiskupa i tylko dzięki mocnemu oporowi wrogiego królowi husyckiemu papieża Pawła II kandydatura ta nie przeszła.
W kolejnych latach Henryk w przeciwieństwie do starszego brata Wiktoryna zaangażowanego głównie na Śląsku wziął czynny udział w polityce ojca zmagając się z opozycją katolików w królestwie. Dzięki temu na przeciąg paru miesięcy został zarządca Czech – pilnując m.in. sprawy następstwa tronu po śmierci ojca 22 marca 1471, opowiadając się za kandydaturą Władysława Jagiellończyka. Współpraca z nowym królem zaowocowała dwa lata później przejściem Henryka na katolicyzm.
Śmierć Jerzego z Podiebradów skłoniła dotychczasowych "braci niedzielnych" Henryka i Wiktoryna do podziału posiadanych posiadłości. Młodszy z braci został wtedy samodzielnie księciem ziębickim, hrabią kłodzkim, oraz właścicielem rodzinnych posiadłości skupionych wokół Podiebradów, zostawiając starszemu znacznie zasobniejszego księstwo opawskie.
Objęcie samodzielnych rządów skłoniło Henryka do poszukania możliwości poszerzenia posiadanych posiadłości. W tym celu, korzystając z dobrych stosunków, jakie miał z suwerenem – Władysławem Jagiellończykiem, nabył w 1472 r. za 9000 guldenów dobra górnośląskie (Bytom, Gliwice, Koźle) należące do księcia oleśnickiego Konrada X Białego, z zachowaniem jednak dożywocia poprzedniego właściciela. Układ dodatkowo miał zostać podparty małżeństwem potomka Henryka – Achillesa z córką Konrada IX Czarnego Barbarą. Niestety zarówno projekt małżeński, jak i też przejęcie części Górnego Śląska nie powiodły się (pomimo że Henryk jako spodziewany następca odnowił w styczniu 1475 przywileje Bytomia i Gliwic), gdyż zwycięski w wojnie o koronę czeską z Jagiellonem Maciej Korwin (ostatecznie korony nie uzyskał, ale w korzystnym dla siebie pokoju zawartym w 1479 r. w Ołomuńcu zdobył Śląsk i Morawy) wymógł na księciu oleśnickim zerwanie układów, a w 1487 r. przekazanie spornego terytorium jego naturalnemu synowi Janowi.
Niepowodzenia na Górnym Śląsku Henryk zrekompensował sobie nabyciem po śmierci w 1495 r. Konrada X w drodze zamiany za rodowe Podiebrady – księstwa oleśnickiego wraz Wołowem, do którego dwa lata później dołączył dodatkowo księstwo ścinawskie.
Henryk I Starszy zmarł 24 czerwca 1498 w Kłodzku i został pochowany w miejscowym klasztorze franciszkańskim. Zwłoki księcia nie znalazły jednak tutaj wiecznego spoczynku, gdyż w 1558 r. w związku z reformacją zostały przeniesione do kościoła parafialnego.
Od 9 lutego 1457 Henryk I był żonaty z Urszulą Brandenburską, której olbrzymi posag wynoszący 20 000 guldenów umożliwił księciu późniejszą niezależność finansową. Z małżeństwa tego Henryk doczekał się ośmioro dzieci.
