Carl Jänisch
Z Wikipedii
Carl Friedrich Jänisch (ros. Карл Андреевич Яниш, ur. 11 kwietnia 1813 roku w Wyborgu, zm. 7 marca 1872 roku w Petersburgu) - rosyjski szachista fińskiego pochodzenia, teoretyk i autor kompozycji szachowych.
Dzieciństwo i młodość spędził w Moskwie. Po ukończeniu studiów mechanicznych w Petersburgu został wykładowcą i pracownikiem naukowym macierzystej uczelni. Już w latach trzydziestych należał do elity rosyjskich szachistów. Pasjonował się szachami, które traktował jak przedmiot naukowych badań. W 1837 roku w Petersburgu wydał swoją pierwszą szachowo-naukową pracę Découvertes sur le cavalier aux échecs (Studia nad skoczkiem szachowym). W 1839 roku pokonał Lionela Kieseritzky'ego w meczu korespondencyjnym Dorpat - Petersburg.
W 1840 roku porzucił karierę naukową i stanowisko adiunkta, pragnąc poświęcić się całkowicie studiom nad szachami. Wkrótce opublikował dwutomową pracę Analyse nouvelle des ouvertures du jeu des échecs (Nowoczesna analiza otwarć szachowych). Pierwszy tom został wydany w 1842 roku w Dreźnie, drugi - rok później w Petersburgu. Była to pierwsza książka, która w encyklopedyczny sposób przedstawiała ówczesny stan teorii otwarć szachowych. Z pięciuset stron tego dzieła, niemal jedną piątą zajmowały analizy wariantów. Autor wzbogacał znane warianty własnymi koncepcjami, przytaczał również analizy Aleksandra Pietrowa oraz przykłady z praktyki. Książka przyniosła autorowi rozgłos i szacunek w szachowym świecie. W 1847 roku przetłumaczona na angielski, już w 1855 doczekała się wznowienia w Anglii.
Zaliczany do szachowych koryfeuszy Jänisch otrzymał w 1851 roku zaproszenie na pierwszy międzynarodowy turniej szachowy w Londynie, organizowany przez Howarda Stauntona. Wybrał się w podróż do Anglii, jednak nie dotarł na czas. Po turnieju poniósł dotkliwą porażkę 2,5-7,5 w dziesięciopartiowym meczu ze Stauntonem. Podczas pobytu w Londynie dwukrotnie wygrał z Augustusem Mongredienem. W 1854 roku w Petersburgu rozegrał dwa mecze z Ilją Szumowem (5-3 i 5-7) oraz jeden, remisowy (2-2), z Siergiejem Urusowem.
W 1856 roku Jänisch redagował pierwszy w Rosji dział szachowy w dzienniku Sankt-Peterburgskije Wiedomosti. Był sekretarzem Petersburskiego Klubu Szachowego i autorem pierwszego rosyjskiego kodeksu szachowego. W całym okresie swojej aktywności opublikował setki artykułów i opracowań, między innymi analizy partii rosyjskiej (w 1842 roku), partii hiszpańskiej (1849) i włoskiej (1855). Ukoronowaniem jego szachowych poszukiwań było trzytomowe dzieło Traité des applications de l'analyse mathématique au jeu des échecs (Traktat o zastosowaniu analizy matematycznej w szachach), wydane w Petersburgu w latach 1862-1863. W ostatnich latach życia pracował nad czwartą częścią traktatu, jednak prac tych nie zdołał ukończyć.
