Antoine Lavoisier
Z Wikipedii
Antoine Laurent de Lavoisier (ur. 26 sierpnia 1743 w Paryżu, zm. 8 maja 1794 stracony na gilotynie w wyniku wyroku Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej) - francuski fizyk i chemik.
Sformułował pierwszą wersję prawa zachowania materii, odkrył i nazwał tlen (1778), udowodnił nieprawdziwość teorii flogistonu i przyczynił się do zreformowania nomenklatury chemicznej. Lavoisier jest często nazywany ojcem nowoczesnej chemii.
Uczęszczał do College Mazarin, gdzie studiował chemię, botanikę, astronomię i matematykę. Jego pierwsze prace dotyczące chemii opublikowano w 1764 r. W 1767 r. pracował jako geolog w Alzacji i Lotaryngii. Został wybrany członkiem Francuskiej Akademii Nauk w 1768 r. W roku 1771 ożenił się z trzynastoletnią wówczas Marie-Anne Pierrette Paulze, która tłumaczyła dla niego z angielskiego i ilustrowała jego książki. Od 1775 r. służył w administration royale des poudres, gdzie jego praca doprowadziła do ulepszeń w produkcji prochu strzelniczego i wynalezienia nowej metody produkcji saletry.
Najważniejsze eksperymenty Lavoisiera dotyczyły natury zapłonu i spalania. Ukazały one, że wymienione procesy polegają na łączeniu się substancji z tlenem. Udowodnił on także, że tlen odgrywa kluczową rolę przy oddychaniu zwierząt i roślin oraz w procesie rdzewienia metali. Wyjaśnienia Lavoisiera uchyliły teorię flogistonu, która postulowała, że materiały podczas spalania uwalniają substancję zwaną flogistonem. Odkrył on także, że wodór (hydrogenium, z gr. - tworzący wodę) w połączeniu z tlenem tworzy wodę. W Sur la combustion en general (O zapłonie, 1777) i Considérations Générales sur la Nature des Acides (Rozważania o naturze kwasów, 1778) ukazał, że "powietrze" będąc składnikiem procesu spalania jest także źródłem kwasowości. W 1779 "powietrze" odpowiedzialne za spalanie nazwał tlenem (oxygenium, z gr. - tworzący kwasy), a pozostałą cześć powietrza nazwał azotem. W Reflexions sur le Phlogistique (Refleksje nad flogistonem, 1783), Lavoisieur wykazał niespójność teorii flogistonu.
Eksperymenty Lavoisiera należały do pierwszych, w których stosowano metodę ilościową. Pokazał on, że mimo zmian stanu materii podczas reakcji, jej ilość (masa) jest taka sama przed i po reakcji chemicznej. Spalając fosfor i siarkę zauważył, że produkt reakcji ważył więcej niż jej substraty. Wykazał, że nadwyżka wagi jest rekompensowana ubytkiem masy powietrza. Te eksperymenty dały podstawę do sformułowania prawa zachowania masy. Lavoisier badał także skład chemiczny wody, której składniki nazwał tlenem i wodorem. We współpracy z Francuskim uczonym Claude-Louisem Bertholletem Lavoisier skomponował chemiczną nomenklaturę (Méthode de nomenclature chimique, 1787). Nazewnictwo w dużej części jest wykorzystywane także współcześnie, jak np.: kwas siarkowy, siarczany.
Jego dzieło Traité Élémentaire de Chimie (Elementarne zagadnienia chemii (1789) jest uważane za pierwszy nowoczesny podręcznik chemii, zawiera ono podglądy Lavoisiera na teorie chemiczne, formułuje prawo zachowania masy i zaprzecza istnieniu flogistonu. Lavoisier precyzuje także pojęcie pierwiastka, definiując go jako substancję prostą, która nie może być rozbita na składniki żadną metodą analizy chemicznej. Sformułował także teorię o łączeniu się pierwiastków w związki chemiczne. Podręcznik zawiera także listę następujących pierwiastków: tlen, wodór, azot, fosfor, rtęć, cynk i siarka. Lista zawierała także światło i ciepło, które Lavoisier także uważał za substancje.
Duże znaczenie w życiu Lavoisiera miało zainteresowanie prawem, które prowadziło do zainteresowania się polityką. W wieku 26 lat uzyskał stanowisko poborcy podatkowego w Ferme Generale, prywatnym przedsiębiorstwie zajmującym się poborem podatków, gdzie próbował wprowadzić zmiany we francuskim systemie finansowym i podatkowym. Pracując dla rządu opracowywał system miar mający zapewnić uniformizację wag w całej Francji. Jako jeden z 28 francuskich poborców podatkowych został okrzyknięty przez rewolucjonistów zdrajcą i zgilotynowany w Paryżu w roku 1794. Miał wówczas 51 lat. Prośbę o ułaskawienie oddalono z komentarzem: "Republika Francuska nie potrzebuje uczonych".
[edytuj] Linki zewnętrzne
