Waterbeheer
Waterbeheer is het totaal aan activiteiten die tot doel hebben om het grond- en oppervlaktewater zo goed mogelijk te beheren. Dat betekent:
- het zorgdragen voor veiligheid tegen overstromingen
- het zorgdragen voor de aanwezigheid of aanvoer van voldoende water van goede kwaliteit
Een aantal praktijkvoorbeelden van waterbeheer:
- Het doorspoelbeleid van polders ter bestrijding van zoute kwel.
- Het sturen van de hoeveelheid water welke een land binnen komt, wegstroomt en daarmee de watervoorraden beheren.
- Onderzoeken hoe hoog en stabiel dijken moeten zijn om voldoende veiligheid te garanderen.
- Onderhoud aan gemalen, stuwen en andere kunstwerken in watergangen.
- Het schoonhouden van afvoerende watergangen om de afvoercapaciteit groot genoeg te houden.
- De kwaliteit van het oppervlaktewater, ecologie, drinkwater.
- Sturen van de grondwaterstand.
Inhoud |
[bewerk] Organisatie
[bewerk] Nederland
In Nederland spelen sinds de Middeleeuwen waterschappen een belangrijke rol in het waterbeheer. Het zijn de oudste democratische instituties in Nederland. Tegenwoordig formuleert het Rijk het waterbeleid op hoofdlijnen en is het verantwoordelijk voor het operationele beheer van de rijkswateren en enkele waterkeringen.
Binnen het rijksbeleid formuleert de provincie het beleid voor de niet-rijkswateren. De waterschappen (soms ook hoogheemraadschappen genoemd) en gemeenten zijn verantwoordelijk voor het operationele waterbeheer en voor de uitvoering van het beleid. Tot de gemeentetaken behoren aanleg en onderhoud van de riolering en de afwatering in stedelijke gebieden. De waterschappen zijn verantwoordelijk voor de totale afwatering in het stedelijk en landelijk gebied, de waterkwantiteit en de waterkwaliteit, inclusief de afvalwaterzuivering en het beheer van de waterkeringen.
[bewerk] Vlaanderen
In Vlaanderen is de Vlaamse milieumaatschappij (VMM) verantwoordelijk voor de uitbouw van meetnetten. De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) is de grootste drinkwatermaatschappij.
[bewerk] Waterbeheer in transitie
Door klimaatveranderingen, zeespiegelstijging, bodemdaling en een toenemende druk op de schaarse beschikbare ruimte is er in Nederland maar ook wereldwijd sinds de jaren negentig van de vorige eeuw een toenemend bewustzijn van de noodzaak om anders om te gaan met water. De eeuwenoude technische maatregelen en oplossingen zijn niet meer voldoende. Overheden, maatschappelijke organisaties en marktpartijen zoeken naar andere duurzamere oplossingen. Deze omslag wordt aangeduid als de watertransitie.
[bewerk] Wateroverlast
In 1993 zorgde hoogwater op verschillende plaatsen langs de rivieren - hoewel er geen dijken doorbraken - voor veel overlast. In 1995 volgde weer een hoogwatergolf. Dit was de hoogste sinds 1926. Omdat getwijfeld werd aan de stabiliteit van de dijken, werden in één week tijd circa 250.000 mensen geëvacueerd, en ook de complete veestapels van de boeren in het gebied. Toen na enige dagen het water daalde en er geen dijken bezweken waren kon men weer terugkeren. Ook kadebreuken en hevige regenval hebben sinds eind vorige eeuw diverse malen voor wateroverlast gezorgd.
[bewerk] Commissies Becht, Boertien, Tielrooij
De regering heeft diverse malen onafhankelijke commissies ingesteld om zich over het waterbeheer te buigen. Op 18 februari 1953 werd de Deltacommissie ingesteld door toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat J. Algera. Deze commissie van deskundigen, met als voorzitter de directeur-generaal van Rijkswaterstaat A.G. Maris, moest adviseren welke maatregelen noodzakelijk waren om een volgende watersnoodramp te voorkomen. Het eindrapport werd eind 1960 gepubliceerd. In de jaren zeventig was er de Commissie Rivierdijken onder voorzitterschap van mr. C.J.G. Becht, in de jaren negentig de Commissies Boertien I en Boertien II en vlak voor de eeuwwisseling de Commissie Waterbeheer 21ste Eeuw onder voorzitterschap van Frans Tielrooij. Deze kwam in 2000 met haar advies, wat grotendeels overgenomen is in het kabinetsstandpunt Anders omgaan met water. In 2004 werd water bovendien opgenomen als ordenend principe in de Nota Ruimte.
[bewerk] Bronnen
- Dokkum, H.P. van, Weterings, R.A.P.M., 2003, Watertransitie staat in de steigers. NIDO geeft impuls aan duurzaam stedelijk waterbeheer, Milieutijdschrift Arena, 9 (2003) 7, p. 14-15
- R. van de Brugge en J. Timmermans, 2005, De transitie in het waterbeheer: veranderingen deden zich al eerder voor in de landbouw en energiesector, in H2O 38 (2005)21 p.17-20. ills.; 7 refs.
- Jan Rotmans, 2003, Transitiemanagement, sleutel voor een duurzame samenleving, Van Gorcum, ISBN 90-232-3994-6
- Brugge, R. van der, J. Rotmans, D. Loorbach, 2004, The transition in Dutch water management, paper Monitoring Tailor-Made 2004, Sint Michielsgestel
- Dick Roth, Jeroen Warmer, Madelinde Winnubst, 2006, Waterkennis, beleid en politiek rond noodoverloopgebieden. Een noodverband tegen hoogwater, Wageningen UR
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe link
- Deltacommissie (1953-1960)
- Waterbeleid 21e eeuw
- Deltawerken Online over Watermanagement
- Commissie Tielrooij, 2000, Waterbeleid voor de 21e eeuw. Geef water de ruimte en de aandacht die het verdient
- Monitoringproject richt zich op watertransitie
- Dick Roth, Jeroen Warmer, Madelinde Winnubst, 2006, Waterkennis, beleid en politiek rond noodoverloopgebieden. Een noodverband tegen hoogwater
