Treinramp Harmelen
De treinramp bij Harmelen vond plaats op 8 januari 1962 om 9.19 uur. Met 93 doden en 52 gewonden is dit grootste treinramp uit de Nederlandse spoorweggeschiedenis.
Inhoud |
[bewerk] Omstandigheden
Er hing op op het moment van de ramp een dichte mist in de polder waar de spoorlijn van Breukelen naar Woerden gelijkvloers aansloot op de lijn van Utrecht naar Gouda.
[bewerk] Betrokken treinen
- Sneltrein 164 Leeuwarden – Rotterdam, vanaf Utrecht bestaande uit locomotief 1131 en 11 rijtuigen. Deze trein was met 6 minuten vertraging vertrokken uit Utrecht. In de trein waren naar schatting 900 passagiers aanwezig.
- Stoptrein 464 Rotterdam (– Gouda) – Amsterdam bestond uit 6 rijtuigen van het type Elektrisch Materieel '46 (vierwagenstel 700 met daarachter tweewagenstel 297). Deze trein had ongeveer 180 passagiers aan boord.
[bewerk] Tijdslijn
9.14:
- De sneltrein komt niet voorbij in Harmelen Aansluiting wegens 6 minuten vertraging.
- De treindienstleider stelt voor de stoptrein een rijweg in van Woerden richting Breukelen, want de sneltrein heeft zich nog niet gemeld.
9.18:
- De stoptrein rijdt het laatste sein voor Harmelen Aansluiting voorbij om daar gelijkvloers de aftakking naar Breukelen te berijden.
- De sneltrein komt in de buurt van Harmelen Aansluiting en meldt zich automatisch bij de treindienstleider.
- De sneltrein rijdt met 125 km/h het gele sein voorbij dat op remwegafstand vooraf gaat aan het rode sein voor de splitsing. De machinist merkt dit gele sein niet op.
9.19:
- De machinist van de sneltrein ziet het rode sein, zet een remming in, maar kan niet voorkomen dat hij met 107 km/h vrijwel frontaal in botsing komt met de stoptrein.
[bewerk] Gevolgen
[bewerk] Sneltrein 164
De locomotief wordt bij de botsing naar rechts geworpen en het eerste rijtuig van de stoptrein en de sneltrein schuiven in elkaar. De volgende 4 rijtuigen van de sneltrein ontsporen en schampen de stoptrein. De overige zes rijtuigen van de sneltrein blijven in het spoor.
[bewerk] Stoptrein 464
Het eerste rijtuig van het vierdelige treinstel wordt volkomen vernield door het naar binnen schuiven van het sneltreinrijtuig. Het tweede rijtuig wordt aan de zijkant opengereten, het derde rijtuig wordt gemangeld tussen het eerste rijtuig en de rijtuigen van de schampende sneltrein. Het laatste rijtuig van het vierwagenstel en het gehele tweewagenstel blijven -hoewel beschadigd door de snelle stop- in het spoor.
[bewerk] Slachtoffers
91 mensen, waaronder de beide machinisten, komen om bij de botsing, 54 anderen raken zwaargewond. Later overlijden nog twee zwaargewonden in ziekenhuizen.
[bewerk] Oorzaak
Zoals gebruikelijk bij ongevallen, werd een groot onderzoek begonnen. Ook de nieuwe NX-installatie van de treindienstleiderspost in Woerden werd onderzocht op technische storingen. Men heeft ter plaatse vastgesteld dat het "gemiste" gele sein daadwerkelijk geel licht uitstraalde en het laatste sein voor Harmelen vanaf Utrecht rood licht. De snelheidsmeterband van de locomotief van de sneltrein toonde aan dat de machinist niet is begonnen met remmen na het gele sein. Wel is hij begonnen met remmen bij waarneming van het rode sein, maar vanaf 125 km/h was de afstand tot het wissel waarover de stoptrein reed, onvoldoende.
[bewerk] Maatregelen
Naar aanleiding van dit ongeluk is invoering van de automatische treinbeïnvloeding (ATB) in Nederland versneld: 25 jaar later was het grootste deel van het spoorwegnet voorzien van ATB. Een tweede veiligheidsverhogende maatregel die men sindsdien toepast is dat seinen die op remwegafstand voor splitsingen, bruggen en andere gevaarpunten buiten stations staan, worden voorafgegaan door reflecterende gele bakens.
In de jaren '90 is bij Harmelen een fly-over gebouwd, waardoor het gelijkvloers kruisen tot het verleden behoort.
[bewerk] Externe link
Meer informatie over de treinramp bij Harmelen: Treinbeveiligings-site
