Tabularium
Het Tabularium is een gebouw in Rome waar in de Romeinse tijd het staatsarchief was gevestigd.
[bewerk] Exterieur
Het tabularium bevindt zich tegen de Capitolijn (in Rome) onder het huidige Palazzo Senatorio, waarvan het Tabularium het fundament vormt. Het Tabularium was in de Romeinse tijd het staatsarchief en het is het enige Capitolijnse gebouw waar nog veel van over is. Het werd gebouwd door een architect uit Ostia, Lucius Cornelius, in 79 voor Christus, in opdracht van de Senaat en op kosten van consul Quintus Lutatius Catullus. Een steen met inscripties over de bouw kan nu nog worden gezien bij de ingang aan de linkerkant van Palazzo Senatorio. Het gebouw is 73,6 meter lang en is gebouwd in regelmatige rijen van tufstenen blokken, omhoogrijzend van de fundering tot aan het plein op de heuvel erachter.
In de muur bevinden zich zes kleine vensters, die corresponderen met een reeks vertrekken, te bereiken via een trap, die nog goed bewaard gebleven is. Deze trap leidde naar beneden vanaf een poort, die later gesloten werd op het moment van de bouw van de tempel van Vespasianus en Titus.
Als men vanaf het Forum Romanum naar het Tabularium kijkt, ziet men in de muur nog maar drie van de tien oorspronkelijke bogen. De oplettende Rome-reiziger kan wel raden waar de overige bogen ooit hebben gezeten. Vanaf de bogen heeft men een magnifiek uitzicht over het Forum Romanum.
Alle bogen waren ingekaderd door Dorische halfzuilen van travertijn (een soort marmer) en peperijn (vulkanisch gesteente) met kapitelen, architraaf, en een fries met metopen en trigliefen in travertijn.
[bewerk] Interieur
Achter de bogen bevond zich een galerij onderverdeeld in sectoren die telkens begonnen bij iedere boog. Het Tabularium bestaat uit twee etages; in de Middeleeuwen werd de bovenste gebruikt als zoutopslagplaats en de onderste als gevangenis.
Boven deze galerij was nog een verdieping met een zuilengang gevormd door Corinthische zuilen van travertijn. Tegenwoordig is het Tabularium weer open voor bezoekers van de Capitolijnse musea; de gang (hiernaast afgebeeld) dient namelijk als verbinding tussen het Palazzo dei Conservatori en het Palazzo del Museo Capitolino.
