Sympatrische soortvorming

Bij sympatrische soortvorming ontstaan dochtersoorten uit een vooroudersoort, zonder dat er een geografische barrière, zoals een rivier, bergketen of zee, tussen de toekomstige dochtersoorten zit. Het woord zegt het eigenlijk al: er vindt soortvorming plaats terwijl de populaties samen (sym) een (vader-)land (patria) blijven delen.

Het tegenovergestelde is 'allopatrische soortvorming' waarbij die barrière er wel is en de toekomstige dochtersoorten dus op een eenvoudige en duidelijke manier van elkaar gescheiden zijn.

Omdat het voor soortvorming wel noodzakelijk is dat de dochtersoorten van elkaar gescheiden worden, kan dit alleen als de beoogde dochtersoorten door ander gedrag of een ander voedsel elkaar toch niet te vaak tegenkomen. Sympatrische soortvorming zie je vooral bij kleine organismen, zoals insecten. Voor een insect kan de boom waarop ze leven de wereld zijn, en de buren op een andere voedselplant kunnen mijlenver weg lijken. Op die manier kunnen in eenzelfde gebied toch 'geïsoleerde' populaties ontstaan die zich tot (dochter)soorten kunnen ontwikkelen. Sympatrische soortvorming komt echter ook voor bij grotere dieren, zoals de drie Uromys-soorten (een soort ratten) op Guadalcanal.