Sumo

Sumowedstrijd

Sumo (相撲 Sumō) of sumoworstelen is een traditionele Japanse worstelsport die meestal wordt beoefend door zeer zwaarlijvige mannen. De worstelpartij vindt plaats op een cirkelvormig gebied en gaat gepaard met vele rituelen. De Japanners beschouwen Sumo als een moderne krijgskunst; het is daarbij een populaire sport die vaak op televisie uitgezonden wordt. Behalve in Japan begint de populariteit van de sport ook toe te nemen in andere landen.

Inhoud

1 Oorsprong
- 1.1 Shinto en geomantische invloeden
2 Doel
3 Buitenlandse worstelaars

[bewerk] Oorsprong

De sumo traditie is zeer oud, waarschijnlijk is de sport ontstaan uit een Koreaanse vechtsport, Ssireum genaamd, die aan het Japanse keizerlijke hof geïntroduceerd werd door een Koreaanse prins in ballingschap. Deze sport werd behalve door het hofleven ook door de gewone bevolking beïnvloed, en bevat vele rituele elementen die stammen uit de godsdienst Shinto.

Sumo is onlosmakelijk verbonden met het Japanse keizershuis, de keizer is immers het hoofd van shinto. Sommigen interpreteren daarom de korte, explosieve worstelingen tussen de rikishi (worstelaars, letterlijk kracht-mannen) als gevechten tussen twee kami (godheden), en de rivaliteit tussen de stallen als rivaliteit tussen universele krachten.

Rikishi worden als gelukbrengers gezien. Het aanraken van een rikishi zou zorgen voor kracht en voorspoed, en de rikishi worden dan ook binnen en buiten toernooien soms door fans lastiggevallen. Of dit echt geluk brengt is niet vastgesteld, wel dat verscheidene mensen hiervoor hardhandig weggewerkt zijn.

[bewerk] Shinto en geomantische invloeden

De shinto-invloeden in het sumo zien we onder andere terug in het feit dat rituele zuiverheid benadrukt wordt. Het strooien van zout in de arena (ter purificatie), het afbakenen van de arena met ritueel strotouw en witte papiertjes en het feit dat alleen mannen deel mogen nemen aan de sport zijn allemaal terug te vinden in shinto. Shinto mag soms, op de lagere school, wel door jonge meisjes worden beoefend, maar aangezien bloed (met name menstruatiebloed) ritueel onrein is moeten de meisjes ermee stoppen als ze geslachtsrijp worden.

Geomantie is niet uniek voor shinto, maar speelt ook in andere culturen in Azië een grote rol. De geomantische invloeden zijn zichtbaar in de verdeling van worstelaars over de oostelijke en de westelijke stal, en de rituele manier waarop de ruimte waarin sumo wordt beoefend is ingericht. Zo moet als de keizer aanwezig is deze plaatsnemen op een zitplaats ten noorden van de ring. Als de keizer niet aanwezig is, is dit de plaats voorbehouden aan de priester met de hoogste rang van de aanwezigen. De scheidsrechters van sumo-wedstrijden zijn altijd gekleed als shinto-priesters.

[bewerk] Doel

Er zijn twee belangrijkste manieren om een partij sumoworstelen te winnen:

De tegenstander raakt de grond met een ander deel van zijn lichaam dan de zolen van zijn voeten.
De tegenstander raakt de grond buiten de cirkel.
In zeldzame gevallen kunnen de scheidsrechter of hulpscheidsrechters bepalen dat een worstelaar wint omdat de andere worstelaar in een onherstelbare positie verkeerde (zogenaamd shini-tai).

[bewerk] Buitenlandse worstelaars

Tegenwoordig zijn veel worstelaars van een hoge rang niet van Japanse afkomst. Zo werd de 22-jarige Bulgaar Kaloyan Stefanov Mahlyanov, in Japan beter bekend als Kotooshu, in 2005 de eerste Europeaan aan wie de rang van 'ozeki' is toegekend. Soms wordt hiertegen geprotesteerd door Japanse fans, zelfs als de worstelaar in kwestie de Japanse nationaliteit aanneemt, maar in de meeste gevallen geldt dat een buitenlandse worstelaar die zich naar de Japanse mores voegt en zich gedraagt zoals dat een rikishi betaamt uiteindelijk geaccepteerd wordt. De eerste buitenlander met de status van Yokozuna werd Akebono.