Sophie van Württemberg
Sophia Frederika Mathilde van Württemberg (17 juni 1818 – 3 juni 1877) was de eerste echtgenote van koning Willem III.
Ze werd geboren in Stuttgart, als dochter van koning Willem I van Württemberg en grootvorstin Catharina Paulowna van Rusland, die een dochter was van tsaar Paul I. Sophie en Willem (zoon van de zus van Catharina, Anna Paulowna) waren dus volle neef en nicht. Kort na de geboorte van Sophie overleed haar moeder, waarna ze door haar tante Catharina van Württemberg werd opgevoed.
Ze trouwde op 18 juni 1839 in Stuttgart met Willem, prins van Oranje, de latere koning Willem III. Het paar vestigde zich in Paleis Noordeinde en kreeg drie kinderen:
- Willem Nicolaas Alexander Frederik Karel Hendrik (1840-1879), was vanaf 1849 prins van Oranje
- Willem Frederik Maurits Alexander Hendrik Karel (1843-1850)
- Willem Alexander Karel Hendrik Frederik (1851-1884), kroonprins na de dood van zijn broer tot zijn eigen dood.
In intellectueel opzicht was Sophie veruit de meerdere van haar echtgenoot die bovendien buitenechtelijke relaties aanknoopte. Zij liet blijken dat ze hem haar mindere vond, zichzelf ook meer geschikt als regentes en het huwelijk was dan ook geen succes. Sophie probeerde daarom van haar man te scheiden. Met een beroep op het landsbelang werd dit geweigerd. Vanaf 1855 leefde het paar feitelijk gescheiden van tafel en bed. De zomers bracht koningin Sophie door op Huis ten Bosch waar zij op 58-jarige leeftijd is overleden. Conform haar wens werd zij niet gebalsemd (als een van de weinige Oranjes) en in haar trouwjurk gehuld, omdat volgens eigen zeggen haar leven al geeindigd was op haar trouwdag.
Koningin Sophie correspondeerde met diverse Europese geleerden en staatslieden en onderhield warme banden met Napoleon III die via haar vaders zuster familie was. Zij schreef artikelen die gepubliceerd werden in de prestigieuze tijdschrift "Revue des Deux Mondes". Haar brieven aan Lady Malet werden door Hella Haasse vertaald en bewerkt, en verschenen onder de titel Een vreemdelinge in Den Haag (1984).
Zij was een regelmatig bezoeker van Schilderkundig Genootschap Pulchri Studio te Den Haag. De schilder, etser, en lithograaf Andreas Schelfhout maakte zich bij haar populair door tijdens zijn bezoeken aan haar hof haar echtgenoot te parodiëren. Koningin Sophie was sinds 1871 beschermvrouwe van de Algemeen Nederlandsche Vrouwenvereniging Arbeid Adelt van Betsy Perk en de Dierenbescherming. In 1873 stelde zij een prijs beschikbaar voor een loterij ten behoeve van de bouw van de Vondelkerk, toen deze na financiële tegenslagen was stilgelegd.
[bewerk] Trivia
- In de televisieserie Wij, Alexander wordt koningin Sophie gespeeld door de actrice Carine Crutzen.
- Haar bezoek en haar donatie aan het kinderziekenhuis in Rotterdam in 1869 leidde ertoe dat dit ziekenhuis zich naar haar vernoemde.
- Sophie was tevens de beschermvrouwe van de door haar lijfarts opgerichte Sophia-Vereeniging tot Bescherming van Dieren.
- De sterren op bovenstaand portret (Winterhalter) zijn na haar dood overgegaan naar koningin Emma en zodoende ook door Wilhelmina, Beatrix (als losse broche) en Maxima (huwelijkstiara) gedragen.
