Socinianisme
Het socinianisme is een theologische en kerkelijke stroming die haar naam ontleent aan de Poolse geleerde van Italiaanse afkomst Fausto Sozzini (1539-1604), ook bekend onder de naam Faustus Socinus.
In Sozzini's hoofdwerk De Jesu Christo Servatore (gedrukt in Polen, 1594) betoogde hij dat Christus niet door zijn kruisdood, maar door zijn zedelijk voorbeeld tot verlosser is geworden. Zijn leer was tevens gematigd antitrinitarisch. Zoals alle antitrinitaristische stromingen accepteerde het socinianisme de leer van de Heilige Drie-eenheid niet. Daarnaast wees het socinianisme de leer van de incarnatie af.
Het socinianisme werd in 1598, dus tijdens de Tachtigjarige Oorlog, in de Nederlanden geïntroduceerd dankzij twee Polen, Ostorodt en Woidovski. Zij bezochten onder andere Amsterdam en Leiden. Op advies van de Leidse universiteit werden hun boeken in beslag genomen en werden ze de Republiek uit gezet. Sindsdien heeft het socinianisme vrijwel continu een zeer slechte reputatie gehad in de Nederduits Gereformeerde Kerk.
