Robert Mugabe
Robert Gabriël Mugabe (Kutama, 21 februari 1924) is de huidige president van de Republiek Zimbabwe (vanaf 1987).
Inhoud |
[bewerk] Jeugd en vroege carrière
Robert Mugabe werd geboren in het toenmalige Zuid-Rhodesië - een Britse kolonie - in een Rooms-Katholiek gezin. Hij studeerde in Zuid-Afrika en Tanzania. In 1958 vertrok hij naar het pas onafhankelijke Ghana van president Kwame N'krumah. Mugabe werd een bewonderaar van president N'krumah. Het was N'krumah namelijk als eerste Afrikaanse nationalist gelukt om een Britse kolonie naar de onafhankelijkheid te leiden.
In 1960 keerde Mugabe naar Zuid-Rhodesië terug. Hij werd lid van Joshua Nkomo's National Democratic Party (NDP, d.i. de Nationaal Democratische Partij). In 1961 werd de NDP echter door de Britse autoriteiten verboden en richtten Mugabe en Nkomo de Zimbabwe African People's Union (ZAPU) op. Mugabe werd vice-secretaris-generaal van de ZAPU. De ZAPU streefde naar directe onafhankelijkheid van Zuid-Rhodesië. In 1963 ontstond er breuk tussen Nkomo en Mugabe en richtte Mugabe de Zimbabwe African National Union (ZANU) op. Sithole, een andere belangrijke nationalist werd voorzitter van de ZANU. Mugabe werd secretaris-generaal.
[bewerk] Guerrillaoorlog
In november 1965 riep Ian Smith, de premier van de blanke minderheidsregering van Zuid-Rhodesië, de onafhankelijkheid uit. Deze onafhankelijkheidsverklaring werd, afgezien van Zuid-Afrika, door geen enkel ander land erkend. Omdat de blanke regering de macht amper wilde delen met de zwarte bevolking, kwamen de ZANU van Mugabe en de ZAPU van Nkomo in opstand.
De ZANU richtte een militaire afdeling op: de ZANLA (Zimbabwe African National Liberation Army). De ZANLA voerde aanvallen uit op boerderijen van blanke boeren en viel posten van het Rhodesische Leger aan. Mugabe opereerde vanuit Portugees-Mozambique, maar werd door de autoriteiten aldaar gearresteerd. Toen de Mozambique onafhankelijkheid verkreeg van Portugal werd Mugabe vrijgelaten. Robert Mugabe zette Sithole als voorzitter van de ZANU af en nam zelf het voorzitterschap op zich. Hij werd tevens commandant van de radicale ZANLA en Nkomo werd commandant van ZIPRA (Zimbabwe Independent People's Revolutionary Army). In 1976 gingen de ZANU van Mugabe en de ZAPU van Nkomo een bondgenootschap aan onder de naam Patriotic Front (PF).
[bewerk] President
In december 1979 kwam er een overgangsregering in Zimbabwe. In 1980 verkreeg Zimbabwe als laatste Britse kolonie in Afrika onafhankelijkheid met Canaan Banana als president en Mugabe als premier. Bij de verkiezingen van februari 1980 behaalde Zanu PF 57% voor zwarten gereserveerde zetels in het parlement. (Alle voor blanken gereserveerde zetels gingen naar de partij van Ian Smith). Desondanks was er toch nog sprake van een oppositie. Sithole, de oud-voorzitter van de ZANU nam zitting in het parlement voor de ZANU-Sithole.
Mugabe voerde als premier een gematigd socialistisch bewind en hield rekening met de blanke minderheid. Er was sprake van een proces van verzoening.
In 1987 hief de regering de voor de blanken gereserveerde zetels op (Dit betekende overigens niet dat blanken geen parlementariër meer mochten worden. Alleen het verplichte aantal van 20, speciaal voor de blanken gereserveerde zetels, kwam te vervallen). Zimbabwe kreeg een presidentieel stelsel en Mugabe volgde Canaan Banana als president op. In 1988 fuseerde de ZANU met de ZAPU en hieruit ontstond de ZANU-PF (ZANU-Patriotic Front). Nkomo werd plaatsvervangend voorzitter van de ZANU-PF. Hoewel het leek dat Zimbabwe nu een eenpartijstaat begon te worden, werd in mei 1989 door oud-minister Edgar Tekere de Zimbabwe Unity Movement (ZUM) opgericht.
[bewerk] Dictatoriale trekjes
In 1990 werd Mugabe nog met een overweldigende meerderheid als president herkozen, maar bij de presidentsverkiezingen van 1996 en vooral die van 2002, nam de aanhang van Mugabe dramatisch af. Inmiddels werden er door de internationale gemeenschap sancties ingesteld, omdat Mugabe de mensenrechten schond en de oppositie intimideerde. Vanaf 2000 begon Mugabe op grote schaal het land van de blanke boeren te onteigenen en verdelen. Dit land kwam echter niet in handen van de landloze boeren, maar in de handen van aanhangers van Mugabe en oud-guerrillastrijders.
Er bestaat eveneens kritiek op Mugabe's weigering om de Ethiopische oud-president Mariam Mengistu uit te leveren en Mugabe's negatieve uitlatingen over homofilie en homoseksualiteit.
De Anglicaanse, Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu heeft de mensenrechtenschendingen in Zimbabwe bekritiseerd en heeft Robert Mugabe een karikatuur van een Afrikaanse dictator genoemd. Ook heeft hij het beleid van stille diplomatie van de Zuid-Afrikaanse regering in deze kwestie bekritiseerd.
[bewerk] De huwelijken van Mugabe
Mugabe trouwde in de jaren '50 met de Ghanese Sally Hayfron, zij overleed in 1992 aan een nieraandoening. Sally Hayfron werd alom gerespecteerd. Mugabe kreeg bij haar één kind dat op vierjarige leeftijd overleed. In 1990 sloot Mugabe een tribaal huwelijk met zijn secretaresse Grace Marufu, met wie hij al jaren een relatie had en bij wie hij al twee kinderen had. Zijn huwelijk met Hayfron werd echter niet ontbonden.
In 1996 trouwde Mugabe met Grace Marufu voor de Rooms-Katholieke Kerk. Dit kerkelijk huwelijk was niet onomstreden.
