Putdeksel

Putdeksels

Putdeksel med wapen

Een putdeksel is een zwaar metalen deksel om het gat van een put af te sluiten.

De meeste putdeksels zijn in het wegdek te vinden en dekken vaak een gat voor het riool af. Het deksel is vrijwel altijd rond, gemaakt van gietijzer en is zwaar van gewicht.

[bewerk] Waarom zijn putdeksels rond?

Oorspronkelijk was de reden dat een rond putdeksel niet in de put kan vallen. Een vierkant putdeksel zou (diagonaal) wel in het eigen gat kunnen vallen. Dat is vooral gevaarlijk als iemand in de schacht aan het werk is voor onderhoud. Deze redenering gaat tegenwoordig echter niet meer op omdat de betonnen hals van de put smaller is aan de onderkant waardoor een putdeksel groter is dan de halsbreedte en dus niet door het gat kan vallen.

De moderne putdeksels zijn rond omdat de ronde vorm sterker is dan de vierkante. Ondanks dat het putdeksel rond is, is het ijzeren frame rond een put bijna altijd vierkant. Het vierkante frame heeft een voordeel bij de bestrating: er kan makkelijker om de put heen betegeld worden. Ronde frames zie je alleen op plaatsen waar de bestrating centrisch of waaiervormig is. Een vierkant frame zorgt bij deze vormen van bestrating namelijk weer voor problemen.

Een derde reden waarom putdelsels rond zijn heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat de werkers de neiging hebben om een putdeksel op zijn kant te zetten wanneer het gelicht is van de put. Dat is echter vanwege het gewicht gevaarlijk. Een rond putdeksel kan men vrijwel alleen plat leggen, ofwel het werkt veiliger handelen in de hand.

Overigens zijn echter niet alle putdeksels rond. Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat oude putdeksels vierkant zijn en moderne rond. Welke vorm zij echter ook hebben, op alle deksels is reliëf aangebracht om grip te creëren.

[bewerk] Raceauto kan putdeksel oplichten

Wanneer een zware vrachtwagens over een putdeksel rijdt, mag het putdeksel niet door trillingen opgelicht worden. Maar door zijn aerodynamica wordt een raceauto bij hoge snelheden sterk tegen het wegdruk gedrukt voor een betere grip van de banden. Daardoor is er onder de raceauto een lage luchtdruk, die sterk genoeg is om een putdeksel op te lichten. Bij straatraces met formule 1-wagens worden putdeksels meestal vastgelast.