Orsanmichele

In Florence ligt aan de via Calzaiuoli een excentrieke kerk die haar gelijke niet heeft. Orsanmichele is een mooie, drie verdiepingen hoge kubus. Ze werd gebouwd op de plaats van de oude San Michele ad Hortum, een 9e-eeuwse kloosterkerk die haar naam dankt aan het feit dat ze in de nabijheid van een hortus, een groententuin, gelegen was.

De kerk werd in 1240 door de commune afgebroken om er een graanbeurs te bouwen. Toen deze in 1337 door een brand werd verwoest, trok men het huidige bouwwerk op. Op de gelijkvloerse verdieping was er een loggia en daarboven bevonden zich de stapelplaatsen van het graan voor het geval men een belegering moest doorstaan.

Op de oorspronkelijke markt stond er een pilaster met de afbeelding van de Heilige Maagd, een beeld dat men om de mirakels vereerde. Toen Talenti de markt na de brand herbouwde, combineerde hij beide functies, de seculiere en de religieuze. Elk gilde kreeg een pilaster van de loggia toegewezen om het beeld van zijn patroonheilige te vereren. Toen in 1380 de graanmarkt naar een nieuwe bestemming verhuisde, stelde men de volledige benedenverdieping ter beschikking van de eredienst. Talenti's zoon kreeg de opdracht de open arcades met ramen dicht te maken en, alhoewel men ze later met bakstenen opvulde, is de originele tracering nog duidelijk zichtbaar.

De kerk is een uitstalraam van de Florentijnse beeldhouwkunst van de 15e eeuw. Er is geen betere plaats om zich een idee te vormen van de stijlvernieuwingen die zich door de decennia hebben voltrokken.

• Van Ghiberti is er een beeld van Johannes de Doper, in 1416 voor de Arte di Calimala gemaakt. Het is het eerste levensgroot beeld dat in brons gegoten werd sinds de Oudheid. Verder is er Sint Stefaan, de patroon van de wolhandel en Sint Mattheus, de patroon van de geldwisselaars.
• Donatello is de schepper van Sint Joris, beeld waarvan het origineel zich in de Bargello bevindt. Hij maakte het in 1417 voor het gilde der wapensmeden met een predella waarop we de heilige de draak zien verslaan. Het is een van de eerste werken waarbij van perspectief gebruik werd gemaakt. Ook het beeld van Sint Pieter wordt hem toegeschreven.
• Nanni di Banco leverde de Vier gekroonde heiligen voor het gilde van de steenhouwers en schrijnwerkers, evenals Sint Filip.

• van Andrea del Verrocchio is er De twijfel van de heilige Thomas, een werk dat hij niet maakte op verzoek van een gilde, maar van de handelsrechtbank (Sei di Mercanzia). De rechters wilden, vooraleer ze een uitspraak deden, zoals Thomas zeker zijn van hun beslissing!

Het interieur van de kerk lijkt meer dat van een gildenhuis dan dat van een kerk. Er is een mooi altaar uit 1350 van Andrea Orcagna, versierd met ingelegd marmer, glas en reliëfs. De schilderij De H. Maagd met het Kind vervangt het miraculeuze beeld dat in een brand werd verwoest. Op de muren en pilasters treft men fresco's aan uit de 14e eeuw. Wie goed kijkt, ziet ook nog sporen van de stortkokers voor het graan.