Orphisme (schilderkunst)
Orphisme (of : Orfisme), overgangsvorm tussen kubisme en abstracte kunst binnen de westerse schilderkunst van de 20e eeuw.
[bewerk] Omschrijving & Evolutie
Het was de Franse schrijver-dichter-essayist Guillaume Apollinaire die het Orphisme voor het eerst omschreef als abstracte stijl in de Schilderkunst, in februari 1913 in het artikel Die moderne Malerei in het nr. 148-149 van Der Sturm. Apollinaire noemt het ook wel peinture pure.
Met het werk van Robert Delaunay en Sonia Delaunay wordt de stap gezet van het (figuratieve) kubisme naar een vorm van abstracte kunst, die de zintuiglijke wereld als basis blijft behouden voor de kunst.
Robert Delaunay ziet de moderniteit in van de Eiffeltoren als structuur, als katalysator. Hij interpreteert de IJzeren Dame op een kubistische wijze maar blijft oog hebben voor de kleur van de dingen, verhevigd door de fragmentering, die het geheel als in prisma's laat weerkaatsen. Zijn vrouw, de Russische Sonia Terk, gaat eveneens met deze vormen aan de slag, en voert ze heel vaak in textiel uit.
Geïnspireerd door het werk van het gezin Robert en Sonia Delaunay en verwijzend naar de mythologische figuur Orpheus gaat het Apollinaire om een artistiek literaire benadering van een lyrisch abstracte compositie met uitsluitend contrasterende kleuren.
Op het Parijse Salon des Indépendants van maart 1913 werd deze term gewoon geïnterpreteerd als een nieuwe Orphische School, door de aanwezige kunstcritici. De meningen omtrent de al of niet beoefenaars ervan bleven echter zo vaag en uiteenlopend, dat de groeperende omschrijving nauwelijks de esthetische opposities dekt.
Naast de beide Delaunays worden zijn de voornaamste lyrisch abstracten:
- Frantisek Kupka
- Fernand Léger
- Marie Laurençin
- Francis Picabia
