Obligatie
| Effecten | |
|
Effecten |
|
|
Markten |
|
|
Obligatie per coupon |
|
|
Obligaties naar onderpand |
|
|
Obligatie naar emittent |
|
Een obligatie is een schuldbewijs voor een lening die in de meeste gevallen door een overheidsinstelling of een al dan niet commercieel bedrijf of instelling is aangegaan. Als een bedrijf geld nodig heeft kan het onder andere door uitgeven van een obligatielening aan de nodige middelen komen. De koper van de obligatie leent de uitgever een bedrag tegen een veelal van tevoren bepaalde rentevergoeding.
Door giraal effectenverkeer is niet elke obligatie werkelijk in papier vertegenwoordigd. De oorspronkelijke vorm van een obligatie is echter wel degelijk een papier, dat overigens uit twee delen bestaat: de mantel en het blad.
Een mantel is daarbij het werkelijke schuldbewijs, waarop staat aangegeven hoeveel de debiteur aan het eind van de looptijd, of eventueel bij eerdere afbetaling, zal betalen aan de bezitter van de obligatie. Verder vermeldt de mantel het te vergoeden rentepercentage en natuurlijk de gegevens van de debiteur.
Het tweede deel, het blad, is een verzameling van bonnetjes, de coupons. Deze coupons geven per rentevervaldatum (meestal jaarlijks) recht op een rentevergoeding over het geleende nominale bedrag van de obligatie.
Obligaties noteren normaal gesproken in procenten. Afhankelijk van de algemene rentestand zal voor een obligatie meer of minder dan 100% moeten worden betaald. Als de algemene rente stijgt dan zal de koers van de obligatie dalen, aangezien de toekomstige kasstromen (die gelijk blijven) tegen een hogere rente verdisconteerd worden.
Er bestaat een grote variëteit aan soorten obligaties. De meest bekende keert een vaste rente uit over het nominale bedrag, maar er bestaan ook soorten die een deels of geheel variabele rente uitkeren, die eens in de zoveel tijd bepaald wordt. We hebben het dan over een obligatie met floating rate.
Verder zijn er step-up bonds, waarvan de rente over de tijd stijgt. Ook geheel renteloze obligaties, de zgn. nul-coupon obligaties of zerobonds zijn voorhanden. Dit soort obligatie wordt ver onder de 100 procent uitgegeven en groeit dan aan tot 100 procent waarde, zonder coupons.
Een bijzondere vorm van obligatie is de converteerbare obligatie: de koper van deze obligatie kan op een gegeven moment beslissen dat hij bij terugbetaling van de ingelegde som niet in geld, maar in een van tevoren bepaald aantal aandelen op een ook van tevoren bepaalde koers wil worden uitbetaald. Als de aandelen van de uitgevende instelling mooi in waarde zijn gestegen ten opzichte van de bepaalde koers kan dit lucratief zijn. Als dit niet het geval is wordt er gewoon cash uitgekeerd. De keuze-eigenschap leidt veelal tot een laag rentepercentage van de obligatie.
De afgelopen jaren maakt de reverse convertible obligatie opgang. Bij deze obligatie is het de keuze van de uitgevende instelling om eventueel in een bij uitgifte van de lening vastgesteld aantal aandelen uit te keren, in plaats van een betaling in geld te doen bij aflossing. Het moge duidelijk zijn dat een uitgevende instelling dit alleen doet als die aandelen minder waard zijn dan het geldbedrag dat als alternatief moet worden uitbetaald. Deze obligatie heeft dus in feite hetzelfde karakter als een verkochte putoptie en draagt een verhoogd risico waarvoor echter wel weer een mooi rentepercentage vergoed wordt.
Aan obligaties zijn doorgaans convenanten verbonden. Dat zijn bepalingen die beperkingen of mogelijkheden kunnen opleggen aan de emittent. Zo is het mogelijk dat een convenant bepaalt dat de obligatie bij een bepaalde koers door de emittent kan worden terug gekocht (de obligatie is dan callable). Ook kan de emittent verplicht zijn in bepaalde gevallen (zoals een overname) de obligaties op te kopen.
Obligaties hebben vaak een rating die een indicatie is van het risico dat de investeerder loopt dat de emittent niet aan zijn betalingsverplichtingen zal kunnen voldoen. Ratings worden toegekend door de kredietbeoordelingsbureaus, zoals Moody's, Fitch en Standard & Poor's. Wanneer de rating van een obligatie heel laag komt te liggen, zoals bij Ahold na het boekhoudschandaal, is er sprake van een junk bond. Junk bonds werden in de jaren '80 berucht door de overnamepraktijken van onder andere Michael Milken.
