Netelroos
| Netelroos | ||
 |
||
|
|
||
| Urticaria | ||
| ICD-10 | L50. | |
| ICD-9 | 708 | |
| DiseasesDB | 13606 | |
| eMedicine | emerg/628 | |
Urticaria (of galbulten) is de medische benaming voor netelroos. Dit is een vaak voorkomende huidreactie. Ongeveer 25 % van de bevolking zal in de loop van zijn/haar leven hiermee geconfronteerd worden. De oorzaken lopen uiteen en de aandoening komt op alle leeftijden voor, zowel bij mannen als bij vrouwen.
Inhoud |
[bewerk] Verschijnselen
Urticaria is een zich in korte tijd ontwikkelende, vaak heftige jeukende uitslag van de huid, die begint met rode vlekken en daarna in verdikte, bleke plekken kan overgaan. De verschillende plekjes kunnen al of niet samenvloeïen tot grotere vlakke plakkaten. Typerend is ook dat ze in een uur op verschillende plaatsen kunnen verdwijnen en weer ergens anders verschijnen.
In feite betreft het een vochtophoping (oedeem) in de bovenste laag van de huid doordat de kleine haarvaatjes in de huid zich verwijden (rode fase) waarna door lekkage het vocht in de weefels terecht komt (bleke fase). Zo'n plek noemen we een urtica, bladder of kwaddel. Deze kwaddels hebben geen voorkeursplaatsen, ze komen zowel op armen en benen voor als op romp en het gelaat. Hoewel de plekken enigszins op blaren lijken en ook wel zo worden benoemd door patiënten verschillen ze hier toch duidelijk van omdat er nooit sprake is van met vrij vocht gevulde blazen.
De urticariële reactie is in het algemeen wel vervelend, maar meestal niet van ernstige aard omdat het proces zich volledig herstelt, meestal binnen enkele uren. De aanvankelijk jeukende plekken trekken dan geleidelijk weg. Bestaan de klachten langer dan 6 weken, dan spreekt men van chronische urticaria.
[bewerk] Oorzaak
Urticaria zijn vrijwel altijd een allergisch fenomeen. Bij het ontstaan van urticaria speelt histamine een belangrijke rol. Histamine verwijdt namelijk de bloedvaten en veroorzaakt jeuk. Bij een brandnetelsteek ontstaat een urtica (de Latijnse naam voor brandnetel is overigens ook urtica) omdat de netelcellen van de brandnetel histamine bevatten. Histamine is dus de laatste gezamenlijke stap in de keten van reacties die tot de urtica leidt. Behalve histamine spelen ook andere lichaamseigen stoffen een rol bij het ontstaan van netelroos. Dergelijke stoffen liggen klaar in bepaalde "opslagplaatsen" (mestcellen) waaruit ze, onder invloed van prikkels van uiteenlopende aard, meestal contact met een allergeen, kunnen worden vrijgemaakt.
Zo'n prikkel kan het innemen van een medicijn of voedingsmiddel zijn, psychische factoren, maar ook een infectie, het leveren van lichamelijk inspanning of de inwerking van zonlicht op de huid. Veelal is de aard van de prikkel niet bekend en lukt het ook niet om deze op te sporen. Ook kunnen meerdere prikkels tegelijkertijd aanwezig zijn. Normaal brengen bovengenoemde prikkels geen reactie teweeg. Verloopt dit proces minder goed, dan kan urticaria ontstaan.
Tot op heden worden de prikkels in volgende groepen onderverdeeld:
- geneesmiddelen (zoals pijnstillers)
- acute -of chronische infecties (vooral veroorzaakt door bacterieën)
- fysische prikkels (koude, warmte, zonlicht, lichamelijke inspanning...)
- voedseltoevoegingen (kleurstoffen e.d)
- allergie voor voedingsmiddelen (vooral schaaldieren en bij kleine kinderen melk, ei en soja)
- allergie voor ingeademde producten (zoals oplosmiddelen en dierlijke huidschilfers)
- insectensteken en -beten (van bijen, vlooien, muggen etc. Bij vlooien en muggen is het een allergische reatie op eiwitten in het speeksel van deze dieren, bij wespen- en bijensteken bevat het gif zelf o.a. weer histamine)
- interne ziekten (zoals hormonale stoornissen en stofwisselingsziekten)
- contact op de huid met bepaalde stoffen
Ofschoon er geen duidelijke erfelijke aanleg bestaat, kan in bepaalde families urticaria vaker voorkomen dan normaal. Dit is bijvoorbeeld het geval bij bepaalde urticariatypen, zoals de zogenoemde koude-urticaria en zonlicht-urticaria.
[bewerk] Behandeling
Urticaria wordt door artsen gemakkelijk herkend. Wanneer u hem dit probleem voor het eerst voorlegt, zal de arts om te beginnen informeren naar veel voorkomende oorzaken. Het al pratend napluizen van een mogelijke oorzaak lost een groot deel van de gevallen op, zonder dat nader onderzoek nodig is. Meestal gaat het vanzelf over in één of twee weken. Tot die tijd kunnen de klachten met een antihistaminicum worden onderdrukt.
Pas wanneer de aandoening hardnekkig blijkt te zijn, kan verder onderzoek nodig zijn. De belangrijkste informatiebron is de patiënt. Hoe dit onderzoek eruit ziet hangt mede af van de bij de ondervraging verkregen antwoorden en de speurzin en ervaring van de onderzoeker. Met behulp van een bloedonderzoek kan er op zeer veel manieren naar een oorzaak worden gezocht, maar met meer kans op succes als er al een idee bestaat wat de veroorzaker zou kunnen zijn.
Het belang van een diepgaand onderzoek is ook mede afhankelijk van de hinder die u ondervindt in uw dagelijkse activiteiten en het op normale wijze kunnen uitvoeren van uw werkzaamheden.
Verschillende behandelingen zijn als volgt:
- proberen blootstelling aan het allergeen te vermijden - wie allergisch is voor kreeft moet geen kreeft eten.
- antihistaminica die de reactie afzwakken en de klachten doen afnemen.
- desensibilisatie kan in zeldzame gevallen een oplossing zijn.
[bewerk] Beloop
Het lukt slechts in een deel (ca 50%) van de gevallen de oorzaak op te sporen. Oplettendheid van de patiënt is hierbij van veel grotere waarde dan overgevoeligheidstests, hetzij huidtests, hetzij immunoglobuline (IgE) bepalingen. Bedenk dat het aantal potentiële allergenen onbeperkt is, in tegenstelling tot het aantal tests dat kan worden uitgevoerd. Bij onbekende oorzaak gaan de klachten toch vaak na enige dagen tot weken over.
