Morgenster (vlag)

Morgenster is de naam van de vlag van onafhankelijk West Nieuw-Guinea en een van de symbolen van de strijd tegen de Indonesische overheersing in de Indonesische provincie Papoea. De vlag is in 1961 ontworpen door Nicolaas Jouwe. De Nederlandse regering had de bevolking van Nederlands Nieuw-Guinea op termijn onafhankelijkheid toegezegd, en in 1961 werden de eerste stappen in die richting gezet door de verkiezing van de Nieuw-Guinea Raad, een regering van het gebied bestaande uit plaatselijke vertegenwoordigers. Er was behoefte aan nationale symbolen. Als volkslied werd het Hay tanahku Papua (O, mijn land Papoea) gekozen, naar een gedicht dat in de twintiger jaren van de vorige eeuw door dominee Isaak Samuel Kijne werd gecomponeerd. Zo werd ook de vlag ontworpen. De nationale vlag bestaat uit een verticale rode baan aan de linkerzijde, waarin een ster is afgebeeld. Het rechterdeel van de vlag bestaat uit een aantal blauwe en witte horizontale banen. Volgens ontwerper Nicolaas Jouwe is de rode baan het symbool van de politieke strijd van de Papoea's naar onafhankelijkheid. De ster stelt de Morgenster voor, die in de mythe van het eiland Biak aan Manseren Manggundi of Manarmakeri, de mythische held van Biak, het geheim van welvaart en eeuwig leven (koreri) onthulde. De blauwe en witte horizontale banen vertegenwoordigen de districten van West Nieuw Guinea. De vlag kreeg de bijnaam Morgenster.

Na de verkiezing van de Nieuw-Guinea Raad in 1961 werd de vlag als symbool van het gebied erkend en gehesen naast de Nederlandse vlag. In 1962 moest Nederland de kolonie opgeven en werd na een tussenbestuur van de Verenigde Naties, onder de naam UNTEA, het gebied in 1963 Indonesisch. De vlag werd bij de overdracht naar het VN-bestuur gestreken, en het hijsen van de vlag is sindsdien verboden. In 1965 werd in Manokwari de Organisasi Papua Merdeka (OPM) als eerste verzetsleger in het tot Irian Barat omgedoopte gebied opgericht, en de Morgenster werd symbool van de onafhankelijkheidsstrijd. Het hijsen van de Morgenster is door Indonesië als een daad van verzet beschouwd en vaak werd hierop door het leger met buitensporige middelen gereageerd. Onder het bewind van president Abdurrahman Wahid kreeg het gebied in 2000 de naam Papua, en werd speciale autonomie toegekend. Het hijsen van de Morgenster werd voor het eerst sinds jaren toegestaan, maar kort daarna opnieuw verboden. Traditioneel wordt de vlag gehesen jaarlijks op 1 december, ter herinnering aan de installatie van de Nieuw-Guinea Raad op 1 december 1961. Het hijsen van de vlag leidt jaarlijks tot opstanden, het arresteren van subversieve personen en soms tot militair geweld waarbij in de loop der jaren doden zijn gevallen. De Morgenster wordt in Papua momenteel vaak getoond als opdruk op t-shirts en draagtassen.