Mof (scheldwoord)

Mof is het scheldwoord voor een Duitser.

Dit woord wordt met name in het westen van Nederland gebruikt en veelvuldig na de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het gebruik van het woord aan het afnemen is, maakt het al honderden jaren deel uit van de Nederlandse taal. Zo kan het woord in de Nederlandse literatuur al aan het begin van de 17de eeuw worden aangetroffen. De toneelschrijver Bredero typeert in zijn toneelstuk Moortje uit 1615 de immigranten uit de oosten met de volgende woorden als profiteurs van de Nederlandse armenzorg: "[...] Maer Moffen, Poep en knoet Dat syn troggelaars tot bedelen opghevoet;"

Het woord zou afgeleid kunnen zijn van het Duitse woord "Muff" dat knorrepot, naar mens of iemand met een grote mond zou aanduiden. Over hoe het scheldwoord precies is ontstaan, doen echter ook andere verhalen de ronde. Een mooi voorbeel van volksetymologie is de volgende verklaring: De soldaten van Bernhard von Galen zouden tijdens het winterse beleg van Groningen (1672) moffen hebben gedragen. Dit werd als zeer verwijfd gezien: het moesten wel slechte manschappen zijn.

Een derde mogelijkheid houdt verband met de Duitse geografie. Aan het begin van de 17e eeuw werd in Duitsland Oost-Friezen en Eemslanders (dus de streek tegen de Noord-Nederlandse grens) Muff genoemd. De streek zelf werd wel Muffrika^[1] genoemd. Dit zou dan weer door Nederland zijn overgenomen voor alle Duitsers. Met inbegrip van Moffrika voor Duitsland. De woorden "mof", "Moffrika" en "Moffrikaans" werden in 1942 uit het Nederlandse woordenboek van Koenen weggelaten uit angst voor maatregelen door de Duitse bezetter. Pas na de oorlog keerden ze geleidelijk weer terug in het lexicon.

[bewerk] Poep

In het noorden van Nederland wordt eerder gesproken van poep. Het gebruik ervan is wat milder dan dat van mof. Het woord is waarschijnlijk ontstaan als reactie op de verbazing over de uitspraak van het woord voor pop, dat in het Duits een onschuldige, soms zelfs liefkozende betekenis heeft (Puppe = schatje, poppetje), terwijl het in het Nederlands ontlasting betekent. De begrippen mof en poep werden vaak in combinatie gebruikt.

Een blaaspoep is een Duitser die trompet speelt. Blaaspoepenmuziek is Duitse hoempapa.

Bij Assen bevindt zich een plaats die Poepenhemeltje heet, omdat daar Bommen Berend zijn kamp had opgeslagen.