Jan Stuyt

Jan Stuyt (Purmerend, 21 augustus 1868 – Den Haag, 11 juli 1934) was een Nederlands architect.

Stuyt geldt als een van de belangrijkste Nederlandse kerkenbouwers van de 20e eeuw. Voor de katholieke zuil ontwierp hij bovendien kloosters, ziekenhuizen en scholen. In de Limburgse mijnstreek verrezen enkele woonwijken volgens ontwerpen van Stuyt. Stuyt had van 1908 tot 1917 een kantoor in Amsterdam. Daarna was hij tot zijn dood gevestigd in Den Haag.

Stuyt werkte vanaf 1883 als leerling op het kantoor van A.C. Bleys, waar op dat moment de voorbereidingen voor de bouw van de Sint Nicolaaskerk in Amsterdam in volle gang waren. Bleys' voorkeur voor de romaanse stijl was van blijvende invloed op Stuyt. In 1891 trad hij in dienst van de firma Cuypers in Amsterdam. Tussen 1895 en 1898 was hij hoofdopzichter bij de bouw van de Sint-Bavokathedraal. In 1898 ontwierp hij een kerk voor de Poolse stad Lodz, die echter niet werd geaccepteerd. Het jaar daarna volgde het ontwerp voor de Sacramentskerk in de Deense hoofdstad Kopenhagen, dat wel werd geaccepteerd, al liet de bouw van de kerk nog tot 1915 op zich wachten. Zijn eerste kerk, tevens zijn eerste uitgevoerde ontwerp, bouwde Stuyt in 1899-1900 in Sloten.

Na dit eerste succes ging Stuyt een partnerschap aan met Jos Cuypers, met wie hij tot 1908 zou samenwerken. Gedurende deze periode zouden beide architecten steeds meer loskomen van de heersende neogotiek. Het is onduidelijk in hoeverre de twee architecten echt samenwerkten, aangezien er vaak duidelijke verschillen in bouwstijl bestaan. Stuyt oriënteerde zich op de neoromaanse stijl en ontwikkelde bovendien een grote interesse in de centraalbouw. Beide interesses waren in belangrijke mate het gevolg van de eerste Nederlandse bedevaart naar Palestina in 1903, waarvan Stuyt een van de deelnemers was en waarbij ook enkele plaatsen in Italië en de Turkse stad Constantinopel werden bezocht. Met name de Hagia Sophia in die stad maakte grote indruk op Stuyt. Nog tijdens de samenwerking met Cuypers ontwierp Stuyt een aantal kerken die qua stijl sterk op de romaanse stijl van Noord-Italië waren gericht. Een belangrijk werk uit deze periode is de Sint-Jacobskerk in 's-Hertogenbosch, waarin een neoromaanse stijl gecombineerd wordt met een centraliserende plattegrond.

Na het beëindigen van de samenwerking ontwierp hij nog vele dorpskerken in dezelfde neoromaanse stijl. Hierbij leek hij gebruik te maken van een beperkt aantal standaardcomponenten, die naar believen gecombineerd konden worden. Hij bouwde dergelijke kerken onder andere in Berkel-Enschot, IJsselmuiden en Weebosch. Zijn voorkeur voor centraalbouw werd toegepast in onder meer de Cenakelkerk op de Heilig Landstichting, de Sint-Catharinakerk in ’s-Hertogenbosch, de Sint-Gerardus Majellakerk in Amsterdam en de H.H. Engelbewaarderskerk in De Engel bij Lisse.

Naast kerken ontwierp Stuyt onder andere enkele ziekenhuizen, het Nederlands Instituut te Rome en, in de Limburgse mijnstreek, een aantal woonwijken waarvan Molenberg in Heerlen als een van de belangrijkste geldt. Daarnaast restaureerde hij een aantal gebouwen, waaronder het stadhuis in zijn geboortestad Purmerend. Na zijn dood werd Stuyt's kantoor korte tijd voortgezet door zijn zoon Giacomo.

[bewerk] Selectie van werken

Jaar	Plaats	Object	Bijzonderheden
1899-1900	Sloten	Sint-Pancratiuskerk
1902-1903	Utrecht	Sint-Antonius van Paduakerk	met Cuypers
1906-1907	's-Hertogenbosch	Sint-Jacobskerk	Met Cuypers
1907	Weebosch	Sint-Gerardus Majellakerk
1913-1915	Heilig Landstichting	Cenakelkerk	Met Jos Margry
1916-1917	’s-Hertogenbosch	Sint-Catharinakerk
1919-1922	Heemstede	klein-seminarie Hageveld
1920	Amsterdam	Sint-Agneskerk
1920-1922	Heerlen	Vroedvrouwenschool
1921-1922	Den Haag	kerk van de Heilige Familie
1925-1927	Zundert	Sint-Trudokerk
1925	Alkmaar	Sint-Elisabethhospitaal
1926	Heiloo	kerk O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen
1926-1928	Nijmegen	Neboklooster
1930-1931	Lisse-De Engel	H.H. Engelbewaarderskerk