Jan Cremer

Jan Cremer (20 april 1940) is een Nederlands schrijver en beeldend kunstenaar. Jan Cremer werd geboren in Enschede. Hij is vooral bekend van de roman Ik, Jan Cremer. Hij heeft onderwijs genoten aan de kunstacademies van Den Haag en Arnhem.

Cremers literatuur en beeldende kunst vertonen opvallende overeenkomsten. Beide richten zich op het zich losmaken van traditonele esthetiek en eeuwenoude culturele bagage, zoals de volgende citaten illustreren:

• "Ik lees niet, ik word gelezen."
• "Rembrandt? Wie is dat? Ik weet niets van wielrenners."

Beide citaten zeggen behalve over dat Cremer cultuur als een last ervaart ook iets over zijn vermogen tot choqueren. Met name "Ik Jan Cremer - deel I", maar ook zijn 'peinture barbariste', vergelijkbaar met die van Karel Appel, hebben een grote schok door de maatschappij doen gaan. Acties als het hangen van een kaartje van fl 1.000.000,- aan een schilderij (hij was toen slechts 18 jaar) en het luid toeterend langs het boekenbal crossen hebben hem tot enfant terrible van de Nederlandse beeldende kunst en literatuur gemaakt.

De literaire relevantie van Cremers werk is vooral belichaamd in "Ik Jan Cremer - deel I". Centraal daarbij is de bevrijding van de idealen van de jaren '50. Het is een voorbode van de vrije seks en wilde jaren '60. Dit verklaart waarom Cremer ook buiten Nederland veel gelezen werd. Ook dit leverde kritiek op. Over het boek werden Kamervragen gesteld, het werd fascistisch genoemd en voetbalvandalen werden beschuldigd van "Jan Cremerisme".

Cremer zelf werkte hier flink aan mee, omdat hij er de commerciële mogelijkheden van zag. Toen een ijverige politieman in Hengelo begin 1964 exemplaren van "Ik Jan Cremer" in beslag nam, verschenen in enkele dagbladen steunbetuigingen van bezorgde ouders. Ze bleken alle te zijn geschreven door Jan Cremer...