Jagen (trekschuit)

Jagen is het door middel van het trekken aan een touw voortbewegen van een schip. Een dergelijk schip wordt trekschuit genoemd. Ook vrachtschepen werden, tot ver in de twintigste eeuw op deze wijze zonodig voortbewogen. Zeilschepen moesten 'gejaagd' worden als er geen wind stond of de wind in de verkeerde hoek zat.

Vaak werd voor het trekken een paard gebruikt, ook dan heet de voerman die naast het paard liep de jager. De jager liep over het jaagpad langs het vaarwater. Aan een, of soms beide zijden van vaarwegen, bevonden zich direct langs het water smalle voetpaden. Hierop liep de jager met zijn paard, of ook vaak zelf in het touw. Tot de eerste helft van de 20e eeuw werden de trekschuiten "houten waal", houten lichters (30 m x 4,50 m) zonder motor, "gejaagd" door het gezin van de schipper. Twee of drie mensen trokken aan het "zeel" (letterlijk dan) om het schip vooruit te trekken. Eens dat het schip in beweging was, was de trekkracht voor deze mensen minder lastig. De schipper stond aan zijn grote scheproer aan de helmstok. zoals hierboven vermeld trokken ook paarden en zelfs electrische treintjes, zoals vroeger o.a. in de Canale de Saint-Quentin in Frankrijk, die meerdere schepen tegelijk voortrok.

Om te voorkomen dat bij bochten het schip de wal werd ingetrokken, waren op deze plaatsen rolpalen aangebracht. Die moesten er voor zorgen dat de jaaglijn de bocht volgde, zodat het schip bij het passeren van de bocht niet in de kant werd getrokken. Bij bruggen werd aan de binnenzijde van bruggenhoofden een speciale loopconstructie aangebracht, zodat ook hier het jagen ononderbroken mogelijk was. De brugleuningen waren aangepaste, gladde leuningen zodat de jaaglijn zonder problemen kon doorglijden.

[bewerk] Wedstrijden

Tegenwoordig wordt in Onderdendam wedstrijden in het jagen (Groningers zeggen: scheepsjoag'n) gehouden.