Informatieve illustratie
De term informatieve illustratie is eigenlijk niet meer dan een vertaling vanuit het Engels naar het Nederlands van het woord: "infographics", of zoals het voluit in het Engels genoemd wordt: "information graphics". Echter, het probleem doet zich voor dat er geen echte Nederlandse definitie van bestaat en daardoor ontstaat er een vreemdsoortig grijs gebied tussen allerlei vormen van informatie ontwerpen (waaronder de "infographic" ook valt).
Inhoud |
[bewerk] Exacte definitie
Infographic of informatieve illustratie: beeldstatistiek, verschillende objecten, informatief, becommentariërend, actueel, combinatie van tekst, beeld, grafiek. Kan voorkomen in de vorm van: kaart, grafiek, bord, instructieve ruimte suggererende tekening (instructie handboek), interactieve (digitale) applicatie. Wat wordt overgedragen: informatie, data en kennis. Wordt toegepast door journalisten in nieuws- en achtergrond artikelen, in financiële jaarverslagen, binnen openbaar vervoerssystemen als verklarend beeld (hier bent u), wordt gebruikt voor wetenschappelijke of educatieve doeleinden.
[bewerk] Is een pictogram een infographic?
Er is geen gedefinieerde scheiding tussen een pictogram en een infographic als informatieve illustraties. Er bestaat geen groot boek met definities waarin staat wat nu precies wat is en waar het dan vervolgens voor gebruikt moet worden. Toch is het van belang achter te komen wat nu de verschillen zijn, waar nu de scheidslijn ligt en wat dat voor consequenties heeft voor de invulling van de definities en de verschillende functies. Allereerst de definitie en de functie van het pictogram. Het Prisma woordenboek (1988) zegt over 'pictogram' het volgende: 'aanduiding door een afbeelding'. Dat is helder: een afbeelding duidt een locatie of een voorwerp aan. Het is weliswaar een vereenvoudigde, geabstraheerde weergave van een object, maar er blijft wel een sterke mate van herkenbaarheid behouden.
Pictogrammen kunnen de gebruiker aanzetten tot het doen van (of het verbieden van) een handeling ; instructief: 'U mag hier niet inhalen' (verkeersbord), 'u moet hier linksaf' (verkeersbord), 'werp hieruw munt in' (NS pictogram). Of locaties aanduiden: 'hier kunt u kaartjes kopen' (NS pictogram), 'daar staat het informatie paneel' (NS pictogram), 'linksaf zijn de treinen' (NS pictogram). Het is de bedoeling dat er geen suggestieve opmerkingen worden gemaakt en de instructies zijn zo eenduidig mogelijk. De pictogrammen hebben het doel de reiziger (of die nu in de auto zit, met het vliegtuig wil vliegen of met de trein wil reizen) te informeren of te instrueren. Het is een hulpmiddel. Ze propageren geen gedachtegoed en geven geen uiting aan de mening van de maker of de organisatie welke de pictogrammen heeft toegepast. De informatie is neutraal, gezuiverd van enige vorm van menselijk gevoel, deze emoties zouden het doel / de functie niet dienen. Wat zou je als gebruiker moeten als een pictogram zelf zou twijfelen over de instructie 'misschien linksaf, nee: toch rechtdoor'. Dan terug naar die andere nauw gerelateerde vorm van informatie ontwerpen: de infographic. Over infographics zegt het Nederlandse woordenboek niets; dat ligt natuurlijk aan het feit dat het om een Engelse benaming gaat, waarvoor er eigenlijk nog geen goede Nederlandse vertaling is bedacht. Het Engelse woordenboek geeft geen vermelding van de betekenis van infographic. Voorheen werden infographics ook geschaard onder de beeldstatistiek, maar is uit de wetenschappelijke hoek gekomen sinds het gebruik infographics in de gedrukte media omtrent jaren dertig. De definitie van beeldstatistiek is volgens de Dikke Van Dale: statistiek waarbij de onderwerpen door schematische afbeeldingen of gemakkelijk herkenbare symbolen zijn aangeduid en de getallen of hoeveelheden door het aantal malen dat het symbool wordt getekend. Beide voornoemde vormen van informatie ontwerpen putten uit de eindeloze mogelijkheden die de visuele beeldtaal de gebruiker en de ontwerper biedt. Er is een grote diversiteit aan verschillende uitingen die allemaal onderdeel zijn van informatie ontwerpen en gebruikmaken van beeldtaal. Toch is er wel een scheiding aan te brengen tussen de functie van het pictogram en die van de informatieve illustratie.
[bewerk] Achtergrond informatie "infographic"
De infographic is een een grafische weergave van informatie in de vorm van grafieken, diagrammen of haast strip-achtige illustraties. Dat is ongeveer de vrije vertaling van de definitie uit het Nederlandse woordenboek, al is het niet de letterlijke. Binnen deze vormen wordt gebruikgemaakt van bijvoorbeeld fotografie, lijntekeningen, kleurcoderingen, teksten, cijfers, of een combinatie ervan. Alle elementen in die infographics geven informatie over actuele gebeurtenissen, of bevat een analyse van de gebeurtenissen of becommentarieert deze juist. Maar de infographic kan ook gerelateerde achtergrondinformatie weergeven. Dat zijn allemaal aspecten die samen het essentiële verschil vormen tussen infographic en pictogram. Door die gestelde formulering van informatie ontwerp goeroe Nigel Holmes, wordt de gewone kaart die informatie over de omgeving weergeeft, buiten de omschrijving van de 'infographic' gehouden. Daar is uit op te maken dat een infographic is gekoppeld aan een gebeurtenis en toont daarover gegevens. Het maakt in principe niet uit of die gebeurtenissen fictief zijn, of gelogen, of duizenden jaren geleden plaats hebben gevonden. Dat zorgt wel weer voor een volgende onderverdeling in de infographics. Namelijk een onderverdeling naar de toepassing van de informatieve illustratie. Die onderverdeling is gekoppeld aan de tijd die beschikbaar is om de infographic te fabriceren, waaraan uiteraard een financiële overweging aan ten grondslag ligt. Voor de infographics zorgt de tijdsdruk ervoor dat er twee stromingen zijn binnen de productie van deze visuele kunstwerken. Infographics worden gemaakt voor media met een langere ontwikkelingstijd en voor media die de actuele nieuwswaarde naar voren willen brengen. Infographics voor nieuwsmedia en voor tijdschriften (achtergronden). Het verschil tussen de pictogram en de infographic als informatieve illustratie zit dus zowel in de vorm, de opzet en het doel als in de functie.
[bewerk] Prominente informatie ontwerpers (makers van infographics)
- Paul Mijksenaar is een visueel ontwerper en naamgever van het internationale Bureau Mijksenaar. Specialist in het ontwikkelen en ontwerpen van bewegwijzeringssystemen voor luchthavens en stations. Naast ontwerper bij en naamgever het bureau werkt Mijksenaar ook als professor Visueel Informatie Ontwerpen (Visual Information Design) in de faculteit Industrial Design Engineering aan de Delft University of Technology. Hij schrijft maandelijks in het M Magazine van het NRC Handelsblad over veel voorkomende problemen in het dagelijks gebruik van de meest uiteenlopende dingen van verkeersbord tot deurkruk, in zijn column 'Mijks Repairshop', waar hij eveneens de oplossing voor het probleem aandraagt.
- Nigel Holmes is een goeroe op het vakgebied van informatie ontwerpen en het ontwerpen van infographics, voormalig graphic director Time Magazine en schrijver van diverse boeken over informatie ontwerpen en infographics; waaronder het standaardwerk: 'Designer's Guide to Creating Charts and Diagrams'.
- Peter Sullivan zowel goeroe en informatie ontwerper. Eén van de twee grote informatie ontwerpers, naast Nigel Holmes. Hij is voormalig 'Managing Editor' van de grafische afdeling van de krant The Sunday Times en hij is schrijver van het boek 'Newspaper Graphics'.
- Otto Neurath (1882-1945) was socioloog, politiek econoom en anti-filosoof. Op latere leeftijd begonnen als ontwerper van visuele informatie overdracht, hij begon daarmee in een tentoonstelling over huisvesting in de jaren twintig. Later ging hij een samenwerking aan met de graficus Gerd Arntz om het Isotype systeem verder uit te werken. Volgens hem was de beeldtaal objectiever dan geschreven taal.
- Gerd Arntz is een Duitse graficus, werkte samen met Otto Neurath aan de ontwikkeling van het Isotype systeem. Een systeem voor beeldtaal: International System Of Typographic Picture Education.
- Sam Ward is illustrator en grafische informatie specialist bij de Amerikaanse krant USA Today.
- Nicole en Rob Smulders Informatie- en infographic ontwerpers, werkzaam bij en eigenaar van MediagraphiX te Amsterdam, leverancier van infographics aan een heel aantal grote Nederlandse landelijke dagbladen en het enige zelfstandige Nederlandse bedrijf dat infographics produceert en 'verkoopt'.
- Bureau d' études is begonnen met het in kaart brengen van de kunstwereld, eigenlijk om een beter zicht te krijgen in de wereld (kunstwereld) waarin ze zich bevinden. Dit deden ze door middel van het in kaart brengen van bijvoorbeeld de markt, staat coöperatief, etc. Dit resulteert momenteel hoofdzakelijk in het maken van kaarten die zichtbaarheid gevan aan wat Bureau d' études de organisatie van het kapitalisme noemt.
[bewerk] Relevante literatuur
- "Understanding USA" (Richard Saul Wurman) Public Information should be made public / Understanding information is power 1995
- "Visual Information" (Paul Mijksenaar) An introduction to information design, 1997
- "Information Design and Infographics" (Rein Houkes, editor) (Peter Sullivan, David Case, Norbert Bolz, Nigel Holmes, Paul Mijksenaar, Sam Ward, Friedrich W. Burkhardt) Report of the seminar 'Information Design and Infographics' september 1993
- "Digital Information Graphics" (Matt Woolman) Mapping, informing, interacting & exploring
- "Information Graphics" (Peter Wildbur & Michael Bruke) Innovative Solutions in Contemporary Design
- "Infographics" (Rob Smulders, Nicole Smulders, Paul Mijksenaar) Infographics in de Nederlandse media
- "Global Wordless Understanding" (Johannes Plass, editor: R. Klanten) Lingua Universales - Universele Taal - Universal Language
- "Mapping web sites" (Paul Kahn & Krysztof Lenk) over Mapping, planning, diagrams, practice & experience, site maps, data-driven
- Items artikel (maart/april '05) over 'beeldtaal voor iedereen' (Bas van Lier) Taal zonder typografie, woorden verdelen en beelden verenigen
- "Information design in a changing media environment" - Artikel van Friedrich W. Burkhardt, over informatie ontwerpen (en infographics) in een veranderende omgeving van gedrukte media, naar digitaal.
- Stichting Archief Paul Mijksenaar (SAPM), Paul Mijksenaar en Bureau Mijksenaar beschikken over een grote hoeveelheid aan literatuur en praktijkvoorbeelden, samengebracht in de SAPM te Amsterdam Zuid-Oost.
