Imago (persoon)

Imago is het publieke beeld dat van een persoon, een organisatie of gebied (bijvoorbeeld een stad) bestaat. Als dat beeld wordt aangetast spreekt men van beschadiging van het imago.

[bewerk] Theoretische uitwerking

Een theoretische uitwerking met behulp van de simpele begrippen binnenkant, buitenkant, en overkant.

Wanneer we in de spiegel kijken, kunnen we het uitwendige van onze persoon zien, hoe we er langs buiten uitzien. Wat we immers van elkaar waarnemen is ons handelen en doen. We nemen deze buitenkant waar met onze zintuigen, en is zo steeds toegankelijk voor iedereen. Buitenkant bestaat dus onder andere uit zowel hetgene wat we zeggen met woorden als de niet-verbale communicatie of lichaamstaal die we gebruiken.

Het inwendige, in de figuurlijke zin wel te verstaan, bestaat dan weer uit onze persoonlijkheid, ons reactievermogen op stimuli van buitenaf en het omgaan met gevoelens. Naast deze primaire emoties omvat de binnenkant onze bedoelingen, gewaarwordingen, belevingen, betekenissen en gedachten. De binnenkant is niet rechtstreeks zichtbaar voor anderen (de overkant). Het voordeel hiervan is dat we kunnen kiezen aan wie we iets kwijt willen, maar daar tegenover staat dan weer dat we onszelf niet zomaar kunnen blootgeven aan wie we willen.

Andere mensen beschouwen we als de overkant. Zij zien onze buitenkant, maar niet onze binnenkant. Als er een communicatie tot stand wordt gebracht, bestaat steeds de mogelijkheid van beïnvloeding: het handelen van de buitenkant van de overkant doet mijn binnenkant wat. Dit principe werkt uiteraard ook omgekeerd.

Vanwege de afscherming van de binnenkant is het dus niet gemakkelijk om een persoon te doorgronden. Het creëert zelfs de mogelijkheid om de buitenkant zodanig aan te passen dat het helemaal niet meer overeenstemt met de binnenkant. Er bestaan mensen die hun gedrag (buitenkant) aanpassen naarmate de situatie verschilt. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat sommige mannen zich stoer gedragen bij het zelfde geslacht, terwijl ze een eitje zijn bij het andere geslacht. Deze toepassing ter bevordering van persoonlijke sociale contacten is uiteraard niet het enige voorbeeld.

Wanneer consequent een bepaald beeld kan gekoppeld worden aan een persoon, kunnen we spreken van een imago. Door het doelbewust construeren van dit beeld, bestaat de mogelijkheid om een illusie te creëren en de overkant alsnog te beïnvloeden.

In het bedrijfsleven is dit essentieel. Het doet er niet echt toe als een werknemer hard werkt als niemand weet heeft van zijn efficiënte bijdrage in het bedrijf. Iemand die een specialisatie heeft maar dit niet naar voor brengt, is evenveel waard als de pas aangenomen jongeling. Mensen met leidinggevende functies krijgen te maken met grote verantwoordlijkheden en veel ondergeschikten. Indien ze de nodige aandacht besteden aan het creëren van een zo positief mogelijk imago zal dit de interactie met hun ondergeschikten enkel bevorderen.

Maar hoe zit het met groepen ter grootte van de bevolking van een land? Freud stelde ooit, op zijn eigen typische manier, dat indien je invloed wil hebben op de massa, je ze moet behandelen zoals een vrouw. Met andere woorden: je ze seksueel moet behagen. Vertaald naar propaganda technieken houdt dit in dat je goed moet kunnen spreken, het zodanig mooi kunnen vertellen dat mensen geen keuze hebben buiten te luisteren. Charisma speelt hierin een enorm grote rol, het maakt immers een groot deel uit van de opbouw van een imago. Met met betrekking tot charisma kunnen we drie componenten zien:

• intuïtieve component: een aanwezigheid die de kamer vult, maar dit maakt hen niet automatisch tot een leiderfiguur.
• beroemdheid, macht: voorbeeld van Princess Diana; toen ze een kinderjuf was had ze amper een aantrekkingskracht.
• eigenschap van persoon die hem of haar voor anderen een leider maakt.

Opgeblazen charisma neemt gevaarlijke proporties aan omdat het dan simpelweg om bedrog gaat. Het verlangen naar ethische helden en charismatische leiders kan handig op ingespeeld worden en als dusdanig consequenties hebben die niet te overzien zijn.

Voorbeelden ethische helden:

• held van Verdun: Pétain
• Hitler
• Jean-Luc Dehaene: was steeds zichzelf

In grotere groepen is er sprake van een domino effect. We zijn ons sterk bewust van invloed van anderen, maar veel minder van onze eigen invloed op anderen. Door ons gedrag aan te passen, beïnvloeden we diegenen rondom ons om ook datzelfde gedrag aan te nemen. Hieruit volgt ontegensprekelijk het kudde gedrag van de mens en het fenomeen van groepsdrukking.