Illustrator

Een illustrator maakt – meestal in opdracht – een afbeelding bij een aangeleverde tekst, bijv. voor een boek, een tijdschrift, een krant,een folder, een advertentie of een website. De opdrachtgever voegt een briefing voor de illustrator toe aan de te illustreren tekst. In die briefing zijn o.a. inhoudelijke wensen en technische eisen (bijv. illustratieformaat, wel of geen kleurgebruik, drukwijze, basisstramien van het grafisch ontwerp) aangegeven.

Het beeld (de illustratie) kan dienen als verluchtiging of als tekstaanvullende, dan wel tekstvervangende verduidelijking.

[bewerk] Materialen

Hij/zij kan verschillende – en gecombineerde – materialen gebruiken, waaronder verf (bijv. aquarel, acryl of olieverf), potlood, inkt, pastelkrijt etc.. In toenemende mate maakt de illustrator het beeld op een computer, waarmee vrijwel elk materiaal, elke manuele techniek en zelfs elke beelddrager is na te bootsen. Bovenal biedt de computer een uitbreiding van de techniek, zoals 3D- en bewegend beeld. Ook is daarmee het vastleggen en hergebruiken van terugkerende elementen als tekenstijlen, kleurstalen, vormen, teksten en lijndiktes vergemakkelijkt. Een ander voordeel is dat de technische verwerking aanzienlijk sneller kan geschieden.

Veel gebruikte computerprogramma's zijn Adobe Illustrator, Adobe Photoshop en Corel Painter. Softwareprogramma's voor animatie zijn Flash (meestal voor internet) en AfterEffects (voor televisie en film).

Bij hedendaagse illustratoren lopen behalve de technieken, ook de verschillende uitingen – tekening/fotografie/schilderij/animatie/typografie – door elkaar heen. De term 'beeldenmaker' of 'visueel artiest' wordt daarom ook wel gebruikt. De traditionele illustrator met een manuele, ambachtelijke werkwijze komt onder de jonge generatie steeds minder voor.

Er zijn illustratoren die een hele uiting (bijv. een kinderboek) zelf concipiëren, illustreren, en schrijven. Vaak zijn de rollen van tekst en illustratie in die boeken omgedraaid: de tekst begeleidt de illustratie. Er zijn zelfs kinderboeken met illustraties, die geen begeleidende teksten nodig hebben.

[bewerk] Eisen

Een Illustrator streeft in zijn werk naar de volgende kwaliteiten.

• De afbeelding dient aan te sluiten bij de inhoud van de tekst. Het beeld prikkelt de aanschouwer en kan hem/haar daarmee overhalen de tekst te lezen.

• Er moet een goed, nieuw of fris 'idee' in zitten. Een grafische vondst, een beeldende vertaling van de tekst enz. De illustratie moet ook op zichzelf grafisch krachtig, mooi, en onderscheidend zijn.

• De afbeelding moet passen in het grafisch ontwerp van de uiting. De illustratie is in elk geval een deel van een geheel en onderscheid zich daarmee nadrukkelijk van autonome kunst.

• De illustratie moet technisch verwerkbaar zijn (reproductie, kleurmogelijkheden binnen full color drukwerk, digitalisering, webbased-kleurgebruik, e.d.).

Gespecialiseerde vormen zijn:

• Illustraties voor kinderboeken

• Illustraties voor leermiddelen

• Politieke cartoons

• Technische illustraties (bijv. medisch, architectonisch, bouwkundig)

• Visualising (schetsen voor bv reclame-storyboards)

• Infographics (bijv. voor kranten, tijdschriften en leermiddelen)

[bewerk] Bekende illustratoren

Enkele illustratoren zijn: Ingrid Baars, Marjolein Bastin, Bas Blankenvoort, Ferdinand Bauer, Ingrid Bockting, Jet Boeke, Rhonald Blommestijn, Christiaan Borstlap, Raoul Deleo, Charlotte Dematons, Marloes Duyker, Paul Faasen, Hans van Helden, Femke Hiemstra, Carl Hollander, Joris Hoogendoorn, Walter van Lothringen, Franka van der Loo, Mariet Numan, Arne van der Ree, Tamo Schuringa, Anky Spoelstra, Floris Stoffelsma,Joost Swarte, Janine ten Thije, Thé Tjong-Khing, Dick Valenteijn, Gerda Wegener, Sylvia Weve, Juliette de Wit.

Er zijn agentschappen die de illustratoren vertegenwoordigen in opdrachten voor reclame- en ontwerp-bureaus en uitgeverijen: Shop Around, ArtBox, Unit.

In Nederland is de belangenbehartiging van illustratoren ondergebracht bij de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (BNO) te Amsterdam.

Illustratieprijzen worden uitgereikt door de Nederlandse Designprijzen, door de ADCN (reclameprijzen, voor inzendingen), door Het Amsterdams Fonds voor de Kunst (Dirk Wiarda Prijs en de illustratie aanmoedigingsprijs, beide oeuvreprijzen) en door de Vereniging van Boekhandelaren.

[bewerk] Beroepsopleiding

De meeste praktiserende illustratoren hebben een grafische (ontwerp) opleiding. Maar ook bijvoorbeeld een architectuurstudie is een voorkomende achtergrond. Er zijn gespecialiseerde afdelingen aan diverse kunstacademies (HBO) in Nederland, maar voor sommigen is het twijfelachtig of dit als voorbereiding op de hedendaagse beroepspraktijk een voldoende brede en praktische opleiding is. De illustratoren met een bredere grafische opleiding of ervaring zijn over het algemeen het meest succesvol. De overstap van beeldende kunsten naar illustratie is zelden een succes.