Hommel (muziekinstrument)
Een Hommel is een muziekinstrument (een plankciter) zoals dat in Zuid-Nederland en Vlaanderen gemaakt en bespeeld wordt. Het instrument staat ook wel bekend onder de namen Noardske Balke of Vlier. Het instrument is een voorganger van de hedendaagse dulcimer. Meestal is een hommel diatonisch (vandaar de 'ontbrekende' fretten op de toets. Behalve de doorgaans unisono gestemde melodiesnaren zijn een aantal bourdonsnaren aanwezig die meestentijds meeklinken. De instrumenten zijn doorgaans diatonisch maar er zijn ook chromatische. Het instrument is familie van de Nederlandse en de Belgische hommel.
Het heeft twee groepen van snaren (b.v. voor een instrument in G stemming)
- melodie snaren (b.v. d-d)
- bourdon snaren (b.v. G-d-d)
Er zijn ook moderne ontwerpen waarbij er meerdere groepen van Bourdon snaren zijn. Dit instrument begint dan meer op een moderne citer te lijken. Men speelt met een plectrum in de rechter hand, de linker hand op de snaren als op een piano. Men maakt hierbij alleen maar de noodzakelijke beweging met de rechter hand, dit in tegenstelling met de oude methode. De oude methode is in de linker hand een stokje, dat over de snaren glijdt, geeft de melodie, terwijl de rechter hand een zeer ritmische beweging maakt over alle snaren.
Er zijn niet veel Hommels meer over. Alhoewel er worden tegenwoordig lessen in België gegeven op de muziekschool. In het boek 'Een Frysk Lietboek fen Waling Dykstra' (1897) wordt de Noarsdske Balke vermeld. Er werd al een Hommel genoemd in de Syntagma Musicum (1619) van Michael Praetorius. In Nederland is een Hommel bekend uit het jaar 1608, misschien wel de oudste van Europa. (zie the Brussels Museum Of Musical Instruments Bulletin Vol V 1975 1/2)
