Hendrik Elias
Hendrik Jozef Elias (Machelen, 12 juni 1902 – Ukkel, 2 februari 1973) was een Vlaams-nationalistisch politicus en historicus.
Zijn Vlaams-nationale overtuiging belette hem carrière te maken in de academische wereld en kostte hem, na protest van de kannuniken van de K.U.Leuven, een professoraat. In 1932 werd hij kamerlid voor het VNV voor het arrondissement Gent-Eeklo.
Tijdens de Duitse bezetting was Elias burgemeester van Gent (1941-1944)
Als nummer 2 van het VNV volgde hij de overleden Staf de Clercq op in 1942 als leider van het VNV, wat hij zou blijven tot de val van het Derde Rijk.
Reeds vanaf 1942 stelde Elias vast dat hij door de Duitsers bedrogen was en dat het VNV steeds meer werd overvleugeld door de nazistische door de Duitsers gesteunde DeVlag (Deutsch-Vlaamse Arbeidsgemeenschap) van Jef van de Wiele. Elias brak evenwel de collaboratie niet af omdat hij meende dat daardoor zijn volgelingen die vaak benoemd waren in hoge functies (burgemeester, gouverneur, secretaris-generaal) zouden overstappen naar DeVlag, waardoor het gevaar op een annexatie van Vlaanderen door Duitsland zou toenemen.
Elias kwam na een ontmoeting met Himmler op 29 februari 1944 tot het inzicht dat zijn politiek tot mislukken was gedoemd. Niettemin zette hij de collaboratie verder omdat hij dacht dat een compromisvrede nog mogelijk was en dat het VNV daarna nog een rol zou kunnen spelen.
Na de oorlog werd Elias ter dood veroordeeld maar deze straf werd omgezet in levenslang. Na zijn vrijlating in 1959 keerde hij terug naar zijn oorspronkelijke liefde, de geschiedkunde. Hij bracht o.a. De Geschiedenis van de Vlaamde Gedachte uit, een meesterwerk in 4 delen over het Vlaamse denken van 1780 tot 1914, dat bekroond werd met de Prijs van de Vlaamse Provincies en de Frans van Cauwelaertprijs.
| Voorganger: Alfred Vander Stegen |
Burgemeester van Gent 1941-1944 |
Opvolger: Edward Anseele jr. |
