Frans Masereel
Frans Masereel (Blankenberge, 31 juli 1889 - Avignon, 3 januari 1972) was een Belgische graficus. Het moderne leven in de grote steden tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw is op ongeëvenaarde wijze door hem in houtsneden weergegeven. Over hem deed Stefan Zweig de uitspraak: “Moest alles ten gronde gaan, alle boeken, monumenten, fotografieën en berichten, en er bleven slechts behouden de houtsneden die hij in tien jaar geschapen heeft, zo zou men uit hen alleen onze ganse hedendaagse wereld kunnen heropbouwen,”
Masereel werd in Blankenberge, aan de Belgische kust, geboren uit welgestelde ouders. Hij kreeg zijn academische opleiding (aan de Academie voor Schone Kunsten) te Gent bij de schilder Jean Delvin. Hij reisde veel. Rond 1910 ging hij in Parijs wonen, en kwam daar toevallig in aanraking met de houtsnede.
Als de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, vlucht hij naar het Zwitserse Genève. Daar sluit hij vriendschap met de schrijvers Romain Rolland, Stefan Zweig en Andreas Latzko, wiens boeken hij illustreert. Hij debuteert er met 3 anti-oorlogsalbums: "De doden spreken." en "De doden staan op." (1917) en "De hartstocht van een mens." (1918). Tot 1920 laat hij bijna duizend tekeningen, waarbij hij scherp de verschrikkingen van de oorlog aan de kaak stelt, dagelijks verschijnen in het pacifistische tijdschrift "La Feuille". Hij werkt als vertaler voor het Rode Kruis.
De eerste jaren na de oorlog wordt hij door de Belgische regering beschouwd als dienstweigeraar. Hij gaat in 1920 weer in Parijs wonen en later in Equihen nabij Boulogne. Hij illustreert boeken van o.a. Victor Hugo, Tolstoi, Thomas Mann, Oscar Wilde en Hemingway. Voor “De legende van Ulenspiegel” van Charles de Coster snijdt hij niet minder dan 167 houtsneden, in 1926. In “De stad” (1925) -met een voorwoord van Jelle Troelstra- legt hij in honderd houtsneden het leven in de stad vast, zoals hij dat zag in de jaren twintig.
Intussen beleeft Masereel misschien wel zijn meest geniale scheppingsperiode. Hij behoort inderdaad tot de voorname "Vijf"; samen met Jan-Frans Cantré, Jozef Cantré, Henri Van Straten en Joris Minne, die de Vlaamse grafische kunst nieuw leven inbliezen, na de Eerste Wereldoorlog.
De beeldroman waar hij zelf het meest van hield was “De idee”. In 83 houtsneden zien we De idee -even naakt als de waarheid- achtervolgd worden door de politie en de justitie, maar ze leeft, overleeft, bemint en plant zich voort. Bij de Duitse anti-nazi's had dit boek een enorm succes.
Na de Tweede Wereldoorlog verbleef hij in Avignon en in Nice. Van 1947 tot 1951 trad hij op als leraar voor sierkunsten te Saarbrücken.
In 1950 krijgt hij op de biënnale van Venetië de Grote Prijs van de grafiek.
Zelf verklaart hij dat hij in de houtsnede het middel had gevonden dat hij zocht om zijn ideeën aan duizenden mensen duidelijk te maken. Door het ontbreken van herdrukken is het nu nauwelijks nog mogelijk van zijn werk kennis te nemen.
[bewerk] Bibliografie
- Masereel, biografie door J. Van Parys, Houtekiet Uitgeverij, 2005
[bewerk] Externe link
[1] Via deze link kan je 160 afbeeldingen van houtsneden zien die een goed beeld geven van het werk van Masereel.
