Fokker F27

Fokker F27 "Friendship"

De Fokker F27 "Friendship" is een turboprop passagiersvliegtuig van de Nederlandse vliegtuigfabriek Fokker. Het is het best verkochte turboprop passagiersvliegtuig aller tijden.

De Fokker Friendship werd in 1954 door Fokkers hoofdconstructeur Cees van Meerten ontworpen, als vervanger voor de Douglas DC-3. Nadat een aantal mogelijkheden waren overwogen, werd gekozen voor een hoogdekker met twee Rolls-Royce Dart motoren en een drukcabine voor 28 passagiers. Het eerste prototype, PH-NIV, maakte op 24 november 1955 zijn eerste vlucht. Het tweede prototype en tevens eerste productiemodel, was bijna een meter langer, omdat het eerste prototype staartlastig bleek te zijn. In het langere toestel konden ook meer passagiers worden vervoerd. Tevens werd gekozen voor Dart Mk 528 motoren.

Veel romp- en vleugeldelen van de Friendship werden vervaardigd uit verlijmde aluminium sandwich-constructies; een destijds revolutionaire bouwwijze waarmee het gewicht kon worden beperkt. Klinknagels werden niet toegepast. De ontwikkeling van het toestel kostte toentertijd 30 miljoen gulden, dat deels in de vorm van ontwikkelingskredieten aan Fokker werd geleend door de Nederlandse Staat. Een interieurontwerp van Gerrit Rietveld, waarbij door kleurgebruik meer ruimte werd gesuggereerd, is uiteindelijk niet gebruikt, hoewel de Fokker-directie er zeer enthousiast over was. De luchtvaartmaatschappijen die Friendships afnamen, zagen toch liever hun eigen kleurenschema's toegepast.

De eerste versie van de Friendship, F27-100 kon 44 passagiers vervoeren, en werd in september 1958 als eerste aan Aer Lingus geleverd. Al snel verscheen ook een versie met Dart Mk 532 motoren, de F27-200. Het meest bekende type Friendship is de F27-500. De romp was opnieuw verlengd waardoor het toestel nu 52 passagiers kon vervoeren. Er was weer gekozen voor Dart Mk 528 motoren. Deze versie van de F27 vloog vanaf november 1967.

In 1956 verleende Fokker de Amerikaanse vliegtuigbouwer Fairchild een licentie om het toestel in de Verenigde Staten te bouwen. Op 12 april 1958 maakte de eerste Fairchild F-27 zijn eerste vlucht.

Van de Friendship werden in totaal 786 exemplaren gebouwd (waarvan 206 door Fairchild). De F-27 is hiermee het meest succesvolle turboprop passagiersvliegtuig aller tijden. In het begin van de jaren tachtig werd een opvolger voor de Friendship ontworpen; de Fokker 50.

Het Aviodrome in Lelystad beschikt over het derde toestel dat is gebouwd, en bezit ook delen van het prototype. In het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg staat een F27-300M Troopship. De Nederlandse F27 Friendship Association kocht in 1995 de 'F-3', een prototype dat werd omgebouwd voor passagiersvervoer en 1 januari 1958 ging vliegen bij de Duitse LTU. Dit toestel staat in het Aviodrome, is overgespoten in de oorspronkelijke fabriekskleuren en vliegt op dit moment niet. Een andere Friendship, de F-5, werd in 2004 gekocht in Australië en vliegt sinds 2005 rondvluchten vanaf het Aviodrome. Het toestel is teruggebracht in de oude kleuren van de NLM, die in 1966 met dit type ging vliegen op binnenlandse vluchten. Het is de oudste Fokker F27 die nog vliegt.

Op 5 mei 2006 werd bekend gemaakt dat de Friendship was gekozen tot het Beste Nederlandse Design. In een door de Premsela Stichting en NRC Handelsblad uitgeschreven Internetstemming kreeg het toestel 1844 van de 5649 uitgebrachte stemmen.

[bewerk] Uitvoeringen

F27-100 - oorspronkelijke type, met 10 zitplaatsen
F27-200 - met Rolls Royce Dart Mk 802 motoren
F27-300M - "Troopship" (voor de Koninklijke Luchtmacht)
F27-400 - "combi" met Dart12 motoren en een vrachtdeur
F27-400M - "Troopship"
F27-500 - verlengde versie, met 10 zitplaatsen
F27-500F - gemodificeerde F27-800 met groteren deuren, die voor Australië werd ontworpen
F27-600 - vrachtversie van de F27-200
F27-700 - vrachtversie van de F27-100 met grote vrachtdeur
F27 Maritime - maritiem patrouillevliegtuig
F-27, F-27A, F-27B, F-27F, F-27J en F-27M, gebouwd door Fairchild
FH-227, FH-227B, FH-227C, FH-22D, FH-227E, gebouwd door Fairchild-Hiller