Cargocult

Cargocult (Engels: transportgoederen-cultus) is een verzamelnaam voor diverse religieuze bewegingen die vanaf het einde van de negentiende eeuw ontstonden in Melanesië.

Via Europese kolonisten maakten de Melanezen kennis met Westerse luxegoederen die van overzee werden aangevoerd. Ze konden niet bevatten hoe mensen zulke goederen zouden kunnen vervaardigen. Verkondigers van de cargocults schreven de herkomst daarom toe aan overleden voorouders. Die voorouders hadden de goederen naar de Melanezen gezonden maar de blanken hadden er de macht over verkregen. Aanhangers van de cargocults probeerden dit recht te zetten door het gedrag van de blanken te imiteren, bijvoorbeeld door hun militaire parades na te doen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bereikten de cargocults hun hoogtepunt, met name op het eiland Tanna waar regelmatig goederen werden afgeleverd op een Amerikaanse vliegbasis. Met eenvoudige materialen als hout en riet bouwden de eilandbewoners er een compleet vliegveld na, inclusief verkeerstoren met antennes, radio's en koptelefoons. Ze hoopten de voorouders daarmee te overreden hun lading bij hen te droppen; van de techniek die achter de nagebouwde installaties schuilging hadden ze echter geen besef.

Deze activiteiten maakten deel uit van een uitgebreide cultus die ook door de verhalen van christelijke missionarissen werd beinvloed: de messiaanse figuur John Frum, Koning van Amerika en Tanna, zou volgens zijn aanhangers op een dag naar Tanna terugkeren om de blanken te verjagen, de oude gebruiken te herstellen en zijn rijkdommen met de bevolking te delen.

Na de Tweede Wereldoorlog stierven de meeste cargocults uit. Op Tanna is wel nog steeds de John Frumbeweging actief. Jaarlijks op 15 februari bereiden ze de komst van John Frum voor. Ook de beweging die na het Britse staatsbezoek van 1974 op Tanna ontstond en waarbinnen Philip Mountbatten als een messiaanse god wordt beschouwd, wordt tot de cargocults gerekend.