Cadavre exquis

Een cadavre exquis is een gedicht dat door meerdere dichters is geschreven, zonder dat zij op de hoogte zijn van de delen die door de anderen worden geschreven.

Het cadavre exquis (Frans voor: voortreffelijk lijk) is een voorbeeld van dadaïstsche techniek, waarbij geprobeerd wordt kunst te maken vanuit het onderbewuste.

Het procédé is tamelijk eenvoudig, het resultaat niet. De eerste schrijver schrijft een versregel op een stuk papier. Daarna schrijft hij het eerste woord van de tweede regel en vouwt het papier zodanig dat dat de eerste regel bedekt is. De tweede schrijver gaat vervolgens verder met het eerste woord (of het laatste als het rijmen moet). Hij laat zich hierbij leiden (of juist niet) door wat hij, aan de hand van het woord, denkt hoe de eerste regel luidt. Ook hij schrijft een woord voor de derde schrijver en zo voort.

Het cadavre exquis is genoemd naar de eerste woorden van het eerste gedicht dat op deze manier is geschreven:

Le cadavre exquis boira le vin nouveau
(Het voorteffelijke lijk zal de nieuwe wijn drinken)

In het tijdschrift De Schone Zakdoek (1941 - 1944) verschenen verschillende cadavres:

Beterschap (1e strofe)

Gelijk de eenzame die op een vlot zat
(de kachel werd gevuld en brandt nog steeds),
was haar japon ter linkerzijde sleets
want zij gleed telkens uit over die rotmat.

uit L.Th. Lehmann, Gedichten 1939-1998, blz. 611