Azimuth thruster

Een azimuth thruster is een speciaal soort scheepsschroef. De schroef zit in een speciale behuizing onder het schip. Aangezien de behuizing zelf 360º geroteerd kan worden, is een conventioneel roer niet nodig en is het schip beter manoevreerbaar. Om de efficiëntie te vergroten wordt vaak gebruikgemaakt van straalbuizen.^[1] Al in 1964 werd door Harbormaster een mechanisch aangedreven azimuth thruster ontwikkeld voor gebruik in sleepboten.^[2] Deze techniek nam een enorme vlucht door de vooruitgang in de vermogenselektronica.

Inhoud 1 Geschiedenis 2 Voordelen 3 Varianten 4 Referenties

[bewerk] Geschiedenis

Zogenaamde Z-drives en L-drives worden al bijna 50 jaar gebruikt bij relatief kleine schepen, zoals sleepboten en ferries vanwege de grote manoevreerbaarheid. Met de introductie van de thyristor werd het mogelijk om het toerental van draaistroommotoren traploos te regelen, waardoor diesel-elektrische voorstuwing veel aantrekkelijker werd. Aangezien een draaistroommotor kleiner gebouwd kan worden dan een gelijkstroommotor, kon er een veel groter vermogen geïnstalleerd worden. Hierdoor was het ook bruikbaar als voortstuwing voor grotere schepen. In 1990 werd door ABB de eerste azimuth thruster met ingebouwde elektromotor geplaats op de Seili.^[3] In eerste instantie werd het vooral toegepast op cruiseschepen en shuttle tankers, tegenwoordig worden steeds meer schepen met deze voortstuwing uitgerust.

[bewerk] Voordelen

• Compact. Zeker bij een diesel-elektrisch bedrijf is de plaatsing van de dieselmotor geheel onafhankelijk. Hierdoor hoeft geen gebruik te worden gemaakt van een lange schroefas.
• Geen roer. Hierdoor kunnen de schroeven verder naar achteren geplaatst worden. Verder treedt er extra weerstand op tijdens het sturen met behulp van een roer, wat niet optreedt met een azimuth thruster.
• Ontwerp vrijheid. De thrusters zijn niet gebonden aan een specifieke plek. Ze kunnen overal geplaatst worden, wat de manoevreerbaarheid ten goede komt. Hierdoor zijn ze zeer geschikt voor dynamic positioning.
• Het is mogelijk om contra-roterende schroeven te plaatsen, wat de efficiëntie verhoogt.^[4]

[bewerk] Varianten

Er zijn drie belangrijke varianten, gebaseerd op de lokatie van de motor:

1. Mechanische transmissie. Hierbij is de motor in het schip geplaatst. Het vermogen wordt overgebracht naar de schroef door middel van een tandwieloverbrenging. De motor kan een dieselmotor zijn, of een elektromotor die gevoed wordt door een generator elders in het schip.
2. Elektrische overbrenging, oftewel dieselelektrisch, waarbij de elektromotor in de behuizing zelf geplaatst is, zodat deze zonder gebruik te maken van tandwielkasten direct aan de schroef gekoppeld kan worden.
3. Hydraulische overbrenging, waarbij de schroef met behulp van een hydraulische motor aangedreven, die zelf weer wordt aangedreven door een pomp die in het schip geplaatst is. Deze variant komt men tegenwoordig bijna niet meer tegen. Hydrauliek wordt wel veel gebruikt om de behuizing zelf te roteren.

[bewerk] Referenties

1. ↑ Rolls-Royce, Ulstein Aquamaster azimuthing thrusters, 2004
2. ↑ Harbormaster Marine, Inc., History & Mission Statement, 2004
3. ↑ Milestones in ABB Marine innovation..., 27 Juni 2005
4. ↑ Schip en Werf de Zee, Contra roterende Z-Drives, Juni 2002