André Pakosie
André Richard Matiematie Pakosie (Diitabiki, 25 mei 1955) is een Surinaams schrijver, kruidenkenner en natuurgeneeskundige en kenner van de Aukaanse cultuur.
André Pakosie schrijft proza en poëzie in het Nederlands, Sranan, Saamaka en NdyukaAukaans (elf uitgaven) over de Surinaamse geschiedenis: De dood van Boni (1972) geeft de bosland-versie van het verhaal over de guerrillastrijder Boni. Over de vrijheidsstrijd van de marrons gaan De bevrijding van mijn volk (A fri fu mi pipel) (1973) en Gaanta Labi 1760 (1976). In het Aukaans verschenen het verhaal A Toli fu a Ogii M'ma [Het verhaal over de slechte moeder] (1976), Mbei goonliba jei (Opdat de wereld het hore) (1978), Een kritische analyse van de ontdekking van de Leeuwekoning van de Mandingo; ontdekking of volksbedrog?(1995); ). Documentair van belang is Een beknopt overzicht van het ontstaan van de Bosnegerstammen de Lo de Bee en de Mama(osoe)pikin of Wosoedendoe (1976), Moeder- en kindzorg en andere geboorterituelen in een traditionele Marronsamenleving (1997), Kiya en gi-pangi, gebruiken rond volwassenwording van meisjes in de Ndyuka Marronsamenleving in Suriname(1998), Ontstaan en ontwikkeling van de Aleke, popmuziek van de Ndyuka(1999), Akontu Velanti, gaanman op het snijvlak van traditie en moderne tijd(2001), Writing in Ndyukatongo, a Creole language in South America(2003, Maroon Leadership and the Surinamese State, 1760-1990(1996) en Gazon Matodja, Surinaams stamhoofd aan het eind van een tijdperk,1999. ln zijn dorp Sabanapeti aan de Oost-West-verbinding in Suriname (km 104) organiseerde hij culturele manifestaties. Premier Wim Udenhout werd er in 1985 ereburger, maar het mocht niet baten: in 1987 vluchtte Pakosie voor het oorlogsgeweld naar Nederland. Hij begon in Utrecht een fytotheek en documentatiecentrum voor marronculturen, en legde zich toe op het schrijven van artikelen in het blad Siboga [Wegwijzer] en boeken over onder meer Gaanman Gazon Matodja. Journalistiek werk verscheen in de Weekkrant Suriname, Trouw, Volksnieuws en Het Parool. In 2000 werd André Pakosie door de leider van de Ndyuka Marrons, gaanman Gazon Matodja, benoemd tot Kabiten (hoogste vertegenwoordiger van het (Ndyuka) Marron traditionele gezag in het binnenland van Suriname) voor de (Ndyuka) Marrons in Nederland. Pakosie werd in 2001 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau (Nederland) en Ridder in de Ere-orde van de Gele Ster (Suriname).
[bewerk] Over André Pakosie
André Pakosie is zelf een Ndyuka Marron. Hij is geboren en opgegroeid in het Surinaams tropische regenwoud en komt uit een familie van genezers en spirituele leiders. Sinds 1977 is hij 'dobuu-komfo', één van de hoogste spirituele leiders van de Ndyuka Marrons. In 1980 stichtte hij in Suriname het dorp en spiritueel- en gezondheidscentrum Sabanapeti.
| Bron(nen): |
|
