Хераклит
Од Википедија, слободна енциклопедија
Хераклит од Ефес (грчки: Ἡράκλειτος Хераклеитос) е бележит грчки философ кој се надоврзува на достигањата на Милетците. Тој е творец на грчката философска проза. Се среќава и како Хераклит Темниот.
[уреди] Философијата на Хераклит
Хераклит сметал дека овој свет е ист за сите, не го создал ниеден Бог, туку секогаш бил и ќе биде вечно жив оган што по мера се пали и по мера се гаси. Тој го избрал огнот како праоснова на сè, бидејќи тоа е длабоко сообразно со неговото сфаќање за променливоста на огнениот принцип, неговото едностојно вивање, непрестајно преобликување, искрење, со оној длабок немир кој го прави непостојано неговото бидување. Според Хераклит настаните во светот се неповторливи, тој е независен од надземни и земни суштества. Тој е вечен, нема почеток ни крај, сетворечки и сеопфатен, според него сè се разменува за оган и огнот за сè. Хераклит смета дека праелементот на светот твори свет чии предмети и појави не се еднородни (хомогени), туку разнородни (хетерогени). Тој го раздвојува секое цело на неговите протиставени делови и ја согледува вистината дека на лице е поприште на едностојна, вечна борба од што произлегува онаа живост, зовриеност, оној несопирлив немир или, како што ќе рече Хераклит, војна. Тој вели дека војната е татко на сè нешто, на сè нешто крал. За Хераклит и душата е огнена само што тој оган е посув, додека пак, познанието оди од сетилноста, но мудроста доаѓа од умот. Умот треба да го промие, т.е. да го добере или истреби сетилниот материјал за да дојде до вистинско знаење. Хераклит е против суеверието, баењето и празноверието, како и против многубоштвото. Тој смета дека разумот е општ за сите и дека на сите луѓе им е дадено да се познаат себе си и да бидат разумни.
