Santiso, Maceda
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Santiso é unha pequena aldea situada a carón da Serra do San Mamede, ao leste da vila de Maceda. Para achegarse a Santiso é preciso coller a estrada que sae de Maceda cara as piscinas e percorrer uns 9 km en dirección a Serra do San Mamede, pasando Tioira e Xinzo da Costa.
[editar] Historia
Os primeiros documentos oficiais que coñecemos nos que aparece Santiso datan da primeira metade do século XII. Temos constancia dun diploma de Afonso VII alá polo ano 1142, cando lle fai doazón do seu realengo de "Sancti Thyrsi sub monte Coto" a Velasco Suárez. No ano 1276 pasa a mans do mosteiro de Montederramo onde aparece nun documento con nome de Santisu. Daquelas, era unha pequena aldea empregada como casal para abastecer de castañas e patacas os frades do mosteiro de Montederramo. Os frades para ter un control máis directo dos seus vasalos fundan o que sería, ata a desamortización de Mendizábal, o Priorato de Santirso, o cal aínda se pode admirar nas paredes dunha casa do lugar.
Logo que o abade do Mosteiro de Montederramo Frei Raimundo González tivese que entregar o cenobio ó goberno liberal no ano 1820, foi apresado e axustizado nos chans de Maceda xunta a quince persoas mais, entre elas cinco cregos (13 de agosto de 1823). Así pois, a desamortización de Mendizabal fixo que as terras dos frades fosen repartidas entre os campesiños, e o Priorato pertenceu dende eses anos a familias da aristocracia castelá. Hoxe, o Priorato é unha casa privada na cal se fan reformas sen control e sen conciencia dos seus máis de 500 anos de historia.
[editar] Actualidade
Viven 36 persoas, moitas xubiladas. No verán, maioritariamente no mes de agosto, a actividade na aldea medra moito, ata chegar moitos anos case ás 200 persoas.
A xente que vive en Santiso dedícase principalmente á agricultura, aínda que algúns deles traballan noutras actividades na vila de Maceda ou mesmo en Ourense e Xinzo de Limia. No ano 2005 remataron as obras da Casa do Pobo, casa que foi mercada en comunidade pola maioría das persoas que viven en Santiso, ou ben adoitan pasar alí as vacacións. Cada mes de agosto celébranse as tradicionais festas populares, normalmente ao redor do 15 de Agosto. Nos últimos dous anos comezouse a organizar unha cea popular a que asiste a meirande parte da xente do pobo. No ano 2005 a cea fíxose no campo onde se fai a festa e xuntáronse 104 persoas. No ano 2006, por mor do tempo pensouse en trasladar a cea cara o baixo dun veciño, nesta ocasión os asistentes foron 112 persoas. Despois da cea houbo baile e música tradicional galega.
