Real Academia Española
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
A Real Academia Española (RAE) é o organismo responsable de resgarda-lo bo uso da lingua española. A súa sede está en Madrid (España), pero ten afiliacións coas academias nacionais de 21 países hispanofalantes.
Índice |
[editar] Historia
O seu emblema está formado por un crisol ó lume. Acompáñao a lenda «Limpa, fixa e dá esplendor». O obxectivo era fixa-lo idioma no estado de plenitude que alcanzara durante o século XVI e que se consolidara no XVII.
A Real Academia Española foi fundada en 1713 por iniciativa de Juan Manuel Fernández Pacheco, marqués de Villena e duque de Escalona, co propósito de «fixa-las voces e vocábulos da lingua castelá]] na súa maior propiedade, elegancia e pureza».
Tomaron coma modelo para a súa creación á Accademia della Crusca italiana (1582) e á Académie française (1635). A súa creación foi aprobada o 3 de outubro de 1714 por Real Cédula de Felipe V, quen a acolleu baixo o seu «amparo e Real Protección». Ó longo da súa historia estivo integrada case exclusivamente por varóns, ata o nomeamento de Carmen Conde en 1978, de Elena Quiroga en 1983 e de Ana María Matute en 1995.
Dende 1870 establécense en América e nas Filipinas academias correspondentes da lingua española. Estas na actualidade teñen o mesmo rango e condicións cá RAE. Xunto á Asociación de Academias de la Lengua Española, á que pertencen, foron galardoadas co Premio Príncipe de Asturias da Concordia en 2000.
O 20 de outubro de 1993 constituíuse a Fundación Pro Real Academia Española, entidade que ten coma finalidade achegar recursos económicos para o financiamento das empresas da Academia. Está rexida por un padroado do que ostenta a presidencia de honor a súa maxestade o rei D. Xoán Carlos I, a presidencia o gobernador do Banco de España e a vicepresidencia o director da Real Academia Española. As vogalías osténtanas outros académicos, os presidentes das comunidades autónomas e de empresas privadas, coma socios fundadores.
A Fundación está aberta á participación de particulares mediante a correspondente cota económica, membros benfeitores, e entre as actividades subvencionadas atópanse a realización do banco de datos, o Diccionario del estudiante, o Diccionario panhispánico de dudas e outras obras en proxecto ou desenvolvemento coma a Gramática normativa.
[editar] Funcións
O artigo primeiro dos estatutos da RAE di:
- «[...] ten coma misión principal velar por que as mudanzas que experimente a lingua española na súa constante adaptación ás necesidades dos seus falantes non creben a esencial unidade que mantén en todo o ámbito hispánico. Debe coidar igualmente de que esta evolución conserve o xenio propio da lingua, tal como foi consolidándose co correr dos séculos, así coma de establecer e difundi-los criterios de propiedade e corrección, e de contribuír ó seu esplendor. Para alcanzar ditos fins, estudará e impulsará os estudos sobre a historia e sobre o presente do español, divulgará os escritos literarios, especialmente clásicos, e non literarios, que xulgue importantes para o coñecemento de tales cuestións, e procurará manter vivo a lembranza de quen, en España ou en América, cultivaron con gloria a lingua española. Coma membro da Asociación de Academias de la Lengua Española, manterá especial relación coas Academias Correspondentes e Asociadas.»
A RAE é considerada frecuentemente coma unha organización conservadora, pois entre as súas metas está a preservación da lingua española. Nembargante caracterízase así mesmo por exercer unha influencia progresista, ó se esforzar en mante-la linguaxe formal en sintonía coa actualidade. Un exemplo disto último aconteceu en 1994 cando ditaminou que as consoantes ch e ll serían alfabetizadas xunto co c e o l e non como letras separadas, coma no pasado. A RAE segue un proceso formal para a admisión de novas palabras.
[editar] Organización e operación
Segundo os seus estatutos a RAE está composta por:
- Académicos de número (46 en total)
- Académicos correspondentes españois (ata un máximo de 60)
- Académicos correspondentes estranxeiros
- Académicos de número das academias americanas (que por dereito son académicos correspondentes)
- Académicos honorarios
Unha xunta de goberno rexe a Academia e supervisa tódolos asuntos relativos á súa boa operación, tanto no relacionado co seu funcionamento interno coma coas súas relacións cos organismos do estado, e as demais Academias. Esta xunta é presidida polo director da Academia e está constituída polo vicedirector, o secretario, o censor, o bibliotecario, o tesoureiro, o vicesecretario e dous vogais adxuntos. Todos estes cargos son electivos e, a excepción dos vogais, que se elixen cada dous anos, pódese exercer durante catro anos, prorrogables só unha vez.
A Academia funciona en Pleno e en Comisións que se reúnen semanalmente. As Comisións teñen a misión de elabora-las propostas que posteriormente examinará o Pleno para decidir sobre a súa aprobación. Na actualidade existen as seguintes comisións: Delegada do Pleno, de Dicionario usual, de Dicionario histórico, de Gramática, de Información lingüística, de Vocabulario científico e técnico, de Ciencias humanas, de Publicacións e de Premios. Ademais, existe una Comisión encargada da conservación da casa do Museo de Lope de Vega.
O Pleno, formado por tódolos académicos, reúnese durante o curso académico os xoves pola tarde. Unha vez aprobada as actas da sesión anterior e de debater calquera tema xeral, os asistentes presentan emendas e adicións ó Dicionario. Acto seguido examínanse as propostas formuladas polas diversas Comisións. As resolucións, no caso de que se produza disparidade de criterio, adóptanse mediante votación.
Ó servizo dos traballos que a Academia desenrola en Pleno ou en Comisións, funciona o Instituto de Lexicografía, integrado por filólogos e lexicógrafos que realizan as tarefas de apoio para a elaboración dos dicionarios académicos.
[editar] Académicos de número
Os membros da Academia son elixidos de por vida polo resto dos académicos e coñéceselles coma Inmortais. Cada académico ten unha cadeira de brazos asignado á súa persoa, e distinguido cunha letra do alfabeto (tanto maiúsculas coma minúsculas). Os académicos de número son, por orde de ingreso:
- (H) Martín de Riquer Morera, conde de Casa Dávalos (1965)
- (D) Alonso Zamora Vicente (1967)
- (g) Antonio Colino López (1972)
- (e) Miguel Delibes Setién (1975)
- (M) Carlos Bousoño Prieto (1980)
- (A) Manuel Seco Reymundo (1980)
- (Z) Francisco Ayala y García Duarte (1984)
- (n) Valentín García Yebra (1985)
- (O) Pere Gimferrer Torrens (1985)
- (q) Gregorio Salvador Caja (1987)
- (p) Francisco Rico Manrique (1987)
- (r) Antonio Mingote Barrachina (1988)
- (s) José Luis Pinillos Díaz (1988)
- (J) Francisco Morales Nieva (1990)
- (d) Francisco Rodríguez Adrados (1991)
- (F) José Luis Sampedro Sáez (1991)
- (c) Víctor García de la Concha (1992)
- (U) Eduardo García de Enterría y Martínez-Carande (1994)
- (l) Emilio Lledó Íñigo (1994)
- (C) Luis Goytisolo Gay (1995)
- (L) Mario Vargas Llosa (1996)
- (b) Eliseo Álvarez-Arenas Pacheco (1996)
- (u) Antonio Muñoz Molina (1996)
- (P) Ángel González Muñiz (1997)
- (V) Juan Luis Cebrián (1997)
- (t) Ignacio Bosque Muñoz (1997)
- (K) Ana María Matute (1998)
- (ñ) Luis María Anson Oliart (1998)
- (B) Fernando Fernán Gómez (2000)
- (I) Luis Mateo Díez (2001)
- (N) Guillermo Rojo (2001)
- (k) José Antonio Pascual (2002)
- (E) Carmen Iglesias (2002)
- (m) Claudio Guillén (2003)
- (f) Luis Ángel Rojo (2003)
- (i) Margarita Salas Falgueras (2003)
- (T) Arturo Pérez-Reverte (2003)
- (G) José Manuel Sánchez Ron (2003)
- (Q) Carlos Castilla del Pino (2004)
- (j) Álvaro Pombo y García de los Ríos (2004)
[editar] Algúns académicos do pasado
- Fernando Lázaro Carreter, foi director
- Dámaso Alonso, foi director
- Miguel Asín Palacios, foi director
- Camilo José Cela
- Leandro Fernández de Moratín
- Emanuel Rey
- Antonio Benavides
- José Zorrilla (Non tomou posesión e a súa praza declarouse vacante. Volveuse nomear en 1885)
- Rafael Lapesa
- Andrés Mellado y Fernández
- Gregorio Marañón
- Salvador de Madariaga
- Benito Pérez Galdós
- Guillermo Díaz-Plaja
- Miguel de Unamuno (Non tomou posesión)
- Pío Baroja
- Ramón Menéndez Pidal
- Joaquín Calvo-Sotelo
- Marcelino Menéndez y Pelayo
- Jacinto Benavente (Non tomou posesión)
- Antonio Tovar ocupou a cadeira de brazos j minúsculo.
- Juan Eugenio Hartzenbusch en [[1847 ocupou a cadeira de brazos l minúsculo.
[editar] Principais publicacións
Entre as súas principais publicacións destacan:
- Diccionario de Autoridades (Dicionario da lingua castelá, no que se explica o verdadeiro sentido das voces, a súa natureza e calidade, coas frases ou motivos de falar, os proverbios ou refráns e outras cosas convenientes do uso da lingua, 1726-1793, en 6 volumes)
- Diccionario de la lengua española (1ª edición 1780, 21ª edición 1992, 22ª edición 2001)
- Ortografía de la lengua española (1ª edición 1741). A edición máis recente é a de 1999, elaborada entre a RAE e as academias correspondentes, polo cal é considerada unha ortografía panhispánica. Substitúe ás Novas normas de prosodia e ortografía de 1959.
- Gramática de la lengua española (1ª edición 1771). A súa revisión máis recente é Esbozo de una nueva gramática de la lengua española (1973), aínda que a Academia publicou tamén unha gramática de autor, non propiamente institucional: a de Emilio Alarcos (1994). Existe na actualidade un proxecto entre a RAE e as academias correspondentes en redactar unha nova gramática.
- Boletín de la Real Academia Española (dende 1914)
- Diccionario manual e ilustrado de la lengua española (1ª edición 1927, 4ª edición 1989)
- Diccionario histórico de la lengua española (primeiro volume 1933, incompleto)
- Diccionario escolar de la RAE (1ª edición 1996, 2ª edición 1997)
- Diccionario panhispánico de dudas. Elaborado entre a RAE e as academias correspondentes (1ª edición 2005).
[editar] Véxase tamén
- La Grammatica
- Antonio de Nebrija
- AALE
[editar] Ligazóns externas
- Páxina oficial da RAE
- Edicións dixitais de varias obras da RAE. Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. Clásicos na Biblioteca Nacional. Ministerio de Cultura.
