Η δίκη των έξι
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η δίκη των έξι. Με αυτή την ονομασία έμεινε στην ιστορία το έκτακτο στρατοδικείο που συστάθηκε για να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για την Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Οι κατηγορούμενοι ήταν οχτώ και τελικά οι έξι εκτελέστηκαν.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Γεγονότα
Τον Αύγουστο του 1922 η γραμμή Αφιόν-Καραχισάρ διασπάστηκε από τον τουρκικό στρατό με αποτέλεσμα την κατάληψη της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης από τους Τούρκους. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, μπροστά στην ανικανότητα των κυβερνήσεων να διαχειριστούν την κρίση, ξέσπασε στρατιωτικό κίνημα στην Χίο υπό τον Στ. Γονατά και τον Νικόλαο Πλαστήρα. Ευθύς η κυβέρνηση και ο βασιλιάς αναγκάστηκαν να παραιτηθούν και να παραδώσουν την εξουσία στους στρατιωτικούς. Με την είσοδο της επαναστατικής επιτροπής στην Αθήνα συνελήφθησαν οι κυρίως υπεύθυνοι για την Μικρασιατική καταστροφή.
[Επεξεργασία] Η δίκη
Στις 12 Οκτωβρίου ανακοινώθηκε η σύσταση έκτακτου στρατοδικείου[1] με σκοπό την τιμωρία των υπευθύνων. Μέσα σε δύο εβδομάδες το πόρισμα που εκδίδεται ζητάει την παραπομπή στο Έκτακτο στρατοδικείο των: Δ. Γούναρη, Π. Πρωτοπαπαδάκη, Γ. Μπαλτατζή, Ξ. Στρατηγού, Μ. Γούδα, Ν. Στράτου, Ν. Θεοτόκη και Γ. Χατζανέστη, με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας». Συνήγοροι υπεράσπισης ήταν οι: Αλ. Παπαληγούρας, Τσουκαλάς, Ρωμανός, Οικονομίδης, Δουκάκης, Νοταράς και Σωτηριάδης. Πρόεδρος ορίστηκε ο στρατηγός Οθωναίος.
Όλες οι διεθνείς πιέσεις για αναβολή της δίκης έπεσαν στο κενό. Οι επαναστατικοί επίτροποι ήταν αποφασισμένοι να καταδικάσουν με συνοπτικές διαδικασίες τους κατηγορουμένους. Στις 15 Νοεμβρίου, 7.15 π.μ., ο στρατηγός Οθωναίος διάβασε την τελική απόφαση του δικαστηρίου:
«Εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Β' το Έκτακτον Στρατοδικείον συσκεφθέν κατα νόμον, κηρύσσει παμψηφεί τους μεν Γεώργιον Χατζανέστην, Δημήτριον Γούναρην, Νικόλαον Στράτον, Πέτρον Πρωτοπαπαδάκην, Γεώργιον Μπαλτατζήν και Νικόλαον Θεοτόκην εις την ποινήν του Θανάτου. Τους δε Μιχαήλ Γούδαν και Ξενοφώντα Στρατηγόν εις την ποινήν των ισοβίων δεσμών. Διατάσσει την στρατιωτικήν καθαίρεσιν των Γεωργίου Χατζανέστη αρχιστρατήγου, Ξενοφώντος Στρατηγού υποστρατήγου και Μιχαήλ Γούδα υποναυάτχου και επιβάλλει αυτούς τα έξοδα και τέλη. Επιδικάζει παμψηφεί χρηματικήν αποζημίωσιν υπερ του Δημοσίου κατα του Δ. Γούναρη δραχμών 200 χιλ., Ν. Στράτου δραχμών 335 χιλ., Γ. Μπαλτατζή και Ν. Θεοτόκη δραχμών 1 εκατομ. και Μ. Γούδα δραχμών 200 χιλ. Εγκρίθη, απεφασίσθη και εδημοσιεύσθη εν Αθήναις τη 15η Νοεμβρίου 1922. Ο Πρόεδρος: Α. Οθωναίος---ο Γραμματεύς: Ι. Πεπόνης».
[Επεξεργασία] Το τέλος
[Επεξεργασία] Παρασκήνιο
Αμέσως μετά την απόφαση ο υπουργός στρατιωτικών Πάγκαλος συναντήθηκε με τον Πλαστήρα για να του ζητήσει να επισπεύσει τις εκτελέσεις. Η βιασύνη του Πάγκαλου οφειλόταν στην επικείμενη άφιξη[2] του Άγγλου πλοιάρχου Τάλμποτ, ο οποίος μετέφερε προσωπικό μήνυμα του υπουργού εξωτερικών με το οποίο απαιτούσε απο την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις τους, δηλαδή να μην εκτελεστουν οι κατηγορουμένοι, γιατί αλλιώς δεν θα τους παραχωρούσαν δάνειο αλλα ούτε και θα τους υποστήριζαν στις διαπραγματεύσεις της Λωζάννης.
[Επεξεργασία] Οι εκτελέσεις
Στις 10.30 π.μ. δύο φορτηγά μεταφέρουν τους μελλοθάνατους στον χώρο εκτέλεσης, στο Γουδί. Πριν την εκτέλεση είχε προηγηθεί Θεία μετάληψις και στρατιωτική καθαίρεση. Κανείς δεν δέχτηκε να του δέσουν τα μάτια. Ο επαναστατικός επίτροπος Γρηγοριάδης έδωσε την διαταγή και οι στρατιώτες τουφέκισαν[3] τους "προδότες". Η αυλαία έκλεισε με την ταφή τους, λίγες ώρες αργότερα, στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Μετα την ανακοίνωση των εκτελέσεων, ο Άγγλος πρεσβευτης Lindley ανακαλείται ενώ οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καταδίκασαν το γεγονός. Το 1933 εντοιχίστηκε αναμνηστική πλάκα στην είσοδο του υπουργείου δικαιοσύνης.
[Επεξεργασία] Παραπομπές και σημειώσεις
- ↑ Πρόεδρος ήταν ο στρατηγός Οθωναίος και στρατοδίκες ήταν οι:Θ. Χαβίνης, Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, Βυρ. Καραπαναγιώτης κ.α.
- ↑ Ο πλοίαρχος Τάλμποτ ερχόταν απο την Γένοβα με αγγλικό αντιτορπιλικό και κατευθυνόταν στον Πειραιά.
- ↑ Την ίδια ώρα με τις εκτελέσεις ο πλοίαρχος Τάλμποτ διάβαινε την πόρτα του γραφείου του Πλαστήρα για να του διαβιβάσει τελεσίγραφο.
