Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions Engelbert Wittich - Wikipedia

Engelbert Wittich

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie

Engelbert Wittich (* 18. April 1878 in Lützenhardt; † 4. März 1937 in Stuttgart-Bad Cannstatt) war ein jenischer Schriftsteller in Deutschland.

Inhaltsverzeichnis

[Bearbeiten] Kurzer Lebenslauf

Engelbert Wittich ist im jenischen Dorf Lützenhardt am 18. April 1878 als sechstes Kind von Karl Wittich und Katharina Wittich geb. Pfaus geboren. Wittichs verdienten sich ihren Lebensunterhalt durch die Herstellung von Bürsten und Korbwaren, die in den Sommermonaten durch Hausierhandel abgesetzt wurden. Engelbert Wittich besuchte nur einige wenige Jahre die Volksschule. Sonst war er mit den älteren Händlern unterwegs auf "Wägelesfahrt", um Bürstenwaren zu verkaufen. Auf einer dieser Reisen lernte er den Maler Paul Kämmerer kennen, der von Wittichs zeichnerischen Fähigkeiten stark beeindruckt war. So gab Karl Wittich seinen Sohn für einige Zeit zur Ausbildung seines Talentes in die Obhut des Malers. Nachdem er als Zeichner, besonders des Tierlebens, einigen (ungedruckten) Erfolg hatte, begann er mit schriftlichen Schilderungen des Tierlebens. Sogar Karl May soll auf ihn aufmerksam geworden sein und ihm geraten haben, sich mehr dem schriftstellerischen Beruf zuzuwenden. Mit 24 Jahren heiratete er die 17 Jahre ältere Witwe Friederike Denner, geb. Schmid in Straßburg. Diese brachte 5 Kinder aus der ersten Ehe mit in die Familie. Den Lebensunterhalt bestritten die beiden durch ein Schaugeschäft mit kleineren Aufführungen und Puppenspielen. Urkundlich festgehalten sind Aufenthalte resp. Wohnsitze in Pforzheim, Dörreswang-Mühlacker und Stuttgart-Gablenberg. Wittich pflegte Freundschaften mit dem Schriftsteller Heinrich Schäff (d.i. Hermann Zerweck), Gregor Gog, Jo Mihaly u.a. und korrespondierte auch mit Clara Zetkin. Engelbert Wittich starb am 4. März 1937 in Stuttgart-Bad Cannstatt.

[Bearbeiten] Werke

Engelbert Wittich, 1927
vergrößern
Engelbert Wittich, 1927
  • Blicke in das Leben der Zigeuner, Huss-Verlag, Striegau 1911
  • Paramisa - Amare Raieskr Jezu Christi duk te meripen, Striegau 1911
  • Die jenische Sprache, Vogel Verlag, Leipzig 1915
  • Das echte Zigeuner Traumbuch, Uranus-Verlag, Bad Oldesloe 1926
  • Blicke in das Leben der Zigeuner, 2., bedeutend erweiterte Auflage, Advent Verlag, Hamburg 1927
  • Kasper als Diener, SJW-Heft Nr. 12, Zürich 1932

Die Bibliographie im Buch "brawo sinto!" (Joachim S. Hohmann, Fischer Verlag, Frankfurt 1984) weist 64 Arbeiten Wittichs aus, u.a. für das Schweizerisches Archiv für Volkskunde, Journal of the Gypsy Lore Society, Kosmos.

[Bearbeiten] Sekundärliteratur

  • Joachim S. Hohmann: brawo sinto! Lebensspuren deutscher Zigeuner. Frankfurt, 1984
  • Joachim S. Hohmann (Hg.): Engelbert Wittich - Beiträge zur Zigeunerkunde. Frankfurt, 1990

[Bearbeiten] Literaturarchiv

Wittichs Nachlass im Deutschen Literaturarchiv Marbach umfasst

  • Dramatisches: Kasperlstücke.
  • Prosa: Aufsätze und Vorträge über Sprache und Dialekt der Zigeuner, über ihre Sitten und Gesetze, Kunst und Gewerbe, ihre Dichtung, Sagen, Orakel und Wahrsagerei.
  • Briefe an: Friederike Wittich und andere Familienmitglieder, Clara Zetkin u.a.; Süddeutscher Rundfunk.
  • Briefe von: Karl May, A. R. Meyer, Oscar C. Pfaus, Heinrich Schäff-Zerweck, Grete von Urbanitzky u.a.; The Gypsy Lore Society, Süddeutscher Rundfunk.
  • Zugehörige Materialien: Zeugnisse, Bescheinigungen u.a.; Zeitungsausschnitte; kleine Sammlung kunstgewerblicher Arbeiten von Zigeunern.

[Bearbeiten] Weblink

THIS WEB:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2006:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu