Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions Arithmetisch-geometrisches Mittel - Wikipedia

Arithmetisch-geometrisches Mittel

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie

In der Mathematik bezeichnet man als arithmetisch-geometrisches Mittel zweier positiver reeller Zahlen eine gewisse Zahl, die zwischen dem arithmetischen Mittel und dem geometrischen Mittel liegt.

Inhaltsverzeichnis

[Bearbeiten] Definition

Es seien a und b zwei nichtnegative reelle Zahlen. Ausgehend von ihnen werden induktiv zwei Folgen (an) und (bn) mit a0 = a, b0 = b definiert:

a_{n+1}=\frac{a_n+b_n}2 (arithmetisches Mittel)
b_{n+1}=\sqrt{a_nb_n} (geometrisches Mittel)

Die Folgen (an) und (bn) konvergieren gegen einen gemeinsamen Grenzwert M(a,b), der als arithmetisch-geometrisches Mittel von a und b bezeichnet wird.

[Bearbeiten] Einfaches Beispiel

Sei a_{0} = 4,0000\, und b_{0}=9,0000\,. Dann ist

a_{1}=\frac{4+9}2=6{,}5000 und b_{1}=\sqrt{4\cdot9}=6,0000
a_{2}=6{,}2500\, und b_{2}\approx 6{,}2450\,
a_{3}\approx b_{3}\approx M(a,b)\approx 6{,}2475\,

[Bearbeiten] Einfache Eigenschaften

Für zwei nichtnegative Werte a und b gilt:

  • M(a,b)=M(b,a)\,
  • M(ta,tb)=t\cdot M(a,b) für t\geq0
  • \min\{a,b\}\leq\sqrt{ab}\leq M(a,b)\leq\frac{a+b}2\leq\max\{a,b\}; Gleichheit gilt dabei genau für a = b.
  • M(a,b)=M\bigg(\frac{a+b}2,\sqrt{ab}\bigg)

[Bearbeiten] Wichtige Eigenschaften

a_0<a_1<a_2<...<a_n<a_{n+1}<M(a,b)<...<b_{n+1}<b_n<...<b_1<b_0 \,
c_{n+1} = \frac{1}{2}(a_n-b_n) = \frac{{c}_{n}^{2}}{4{a}_{n+1}} \leq \frac{{c}_{n}^{2}}{M(a,b)} liegt ein Verfahren mit quadratischer Konvergenz vor.

[Bearbeiten] Historisches

Das arithmetisch-geometrische Mittel wurde unabhängig voneinander von den Mathematikern Carl Friedrich Gauß und zuvor schon von Adrien-Marie Legendre entdeckt. Sie nutzten es, um die Bogenlänge von Ellipsen, d.h. also elliptische Integrale, näherungsweise zu berechnen. Gauß etwa notierte die Gleichung

\frac{\pi}{2M(1,\sqrt{2})} = \int_0^1\frac{\mathrm dt}{\sqrt{1-t^4}}

in seinen mathematischen Tagebüchern.

[Bearbeiten] Verfahren von Salamin und Brent

Das nachfolgende Verfahren zur Berechnung der Kreiszahl π wurde 1976 unabhängig voneinander von Richard Brent und Eugene Salamin publiziert. Es nutzt wesentlich die Erkenntnisse von Gauß über das arithmetisch-geometrische Mittel. Gauß bemerkte zu seiner Zeit allerdings nicht, dass sich damit auch ein schneller Algorithmus zur Berechnung der Zahl π konstruieren lässt. Dennoch wird das Verfahren oft auch als Methode von Gauß, Brent und Salamin bezeichnet.

Die Schritte des Verfahrens können folgendermaßen beschrieben werden:

  • Initialisierung: Man verwendet als Startwerte
a_0 = 1\qquad b_0 = \frac{1}{\sqrt{2}}\qquad s_0 = \frac{1}{2}\qquad
  • Schleife: Für n = 1,2,... berechnet man
a_{n} = \frac{a_{n-1} + b_{n-1}}{2} \,
b_{n} = \sqrt{a_{n-1}b_{n-1}} \,
c_{n} = a_{n}^2 - b_{n}^2 \,
s_{n} = s_{n-1} - 2^{n}c_{n} \,
p_{n} = \frac{2a_{n}^2}{s_{n}} \,

Die Folge der (pn) konvergiert quadratisch gegen π, d.h. mit jedem Durchlaufen der Schleife verdoppelt sich etwa die Zahl der korrekt berechneten Ziffern. Damit konvergiert dieser Algorithmus deutlich schneller gegen π als viele klassische Verfahren.

[Bearbeiten] Zahlenbeispiel

Mit den Startwerten

a_0 = 1\qquad b_0 = \frac{1}{\sqrt{2}}=0{,}707106781186547\qquad s_0 = \frac{1}{2}=0{,}5\qquad

berechnet man rekursiv:

Index n an bn cn sn pn
n = 0 1 0,70710 67811 86547 0,5
n = 1 0,85355 33905 93274 0,84089 64152 53715 0,02144 66094 06726 0,45710 67811 86547 3,18767 26427 12110
n = 2 0,84722 49029 23494 0,84720 12667 46891 0,00004 00497 56187 0,45694 65821 61801 3,14168 02932 97660
n = 3 0,84721 30848 35193 0,84721 30847 52765 0,00000 00001 39667 0,45694 65810 44462 3,14159 26538 95460

Nach drei Iterationen erhält man für das arithmetisch-geometrisches Mittel den Näherungswert M(1,1/\sqrt{2})\approx a_3 \approx 0{,}847213084.

Für die Zahl π ergibt sich die Näherung \pi\approx p_3 \approx 3{,}141592653.\,

[Bearbeiten] Beziehung zu elliptischen Integralen

Es gilt:

\frac{\pi/4}{M(a,b)}=\int_0^1\frac{\mathrm dt}{\sqrt{(1-t^2)((a+b)^2-(a-b)^2t^2)}}

Die rechte Seite ist ein vollständiges elliptisches Integral erster Art.

[Bearbeiten] Weblinks

THIS WEB:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2006:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu