Islam
Halì sa Wikipedia
An Islam sarong relihiyon na tinogdas ni Muhammad. An mga katokdoan kaini nababatay sa pagtubod asin sa mga obligasyon (din) na dapat gibohon nin sarong Moslem kun sya may maimbod na pagkuyog sa mga ibinoboot kan relihiyon na ini.
An sarong sanga nin adalan kan Islam hinahayag an mga dapat tubodon ("Tawhid”) asin an saro an mga dapat otoban o gibohon nya (“Shari’a”). Mayo igdi nin kapadian o mga sacramento arog kan sa Katoliko asin an mga nagtotokdo sainda idtong tinutubod na hararom an adal sa doktrina kan islam.
An batayan kan mga doktrina nin Islam nakukua sa Koran (Qur’an) . an mga Muslim nagtutubod na gayo ini binibilog kan mga tataramon nin Diyos o ni Allah na ipinasabong ki Muhammad ni Gabriel, an sugong anghel ni Allah.
Kan buhay pa si Muhammad, an Koran dai pa nasusurat asin pasa-pasa lang sa ngimot asin an interpretasyon sana ni Muhammad asin kan saiyang mga parasunod an pagtokdo kan mga doktrina. Alagad, kan siya nagadan na, pinaguhit na ini sa surat sa panahon kan califa na si Abu Bkr. Tinutubod kan mga Moslem na an Koran dalisay na pasabong ni Allah nanggad asin mayong pagkakundian o pagka-lisya sa katotohanan.
An Koran kumpunido nin 114 na surahs (kapitolo). Si Muhammad an an pinaka-ultimo asin pinakadakula na sugo nin Diyos na propeta
Maliban pa kan Koran, may ibang pang mga kasuratan an tinotoltolan kan mga Moslem: An “Hadith” (mga kinagawean), an “Suhuf” (mga libro nin mga propeta). “Zabur” (mga salmo ni David), “Injil” (an mga tokdo ni Hesus), asin an “Torat” (ni Moses) pero mas paorog man giraray ninda an mga katokdoan sa Koran.
May limang Artikulo nin Pagtubod an Islam: 1.) Saro lang an Diyos, na mayong iba kundi si Allah, na iyo an kaglalang kan gabos. 2.) May mga anghel na totoo, na mga sugo ni Allah asin bantay sa tao. Lambang tao tinutubod na may duwang anghel siyang katambay, an saro tagatala kan maray na gibo nya, an saro tagatala kan maraot na gibo.3. Apat an mga librong pasabong ni Allah sa tao: an Torah ni Moses, an Salmo in David, mga Katokdoan ni Hesus , asin an Koran. 4. May mga propeta na pili ni Allah na iyo sinda sa Adan, Noa, Abraham, Moses, Hesus, asin Muhammad na iyo an ultimo asin nangingimbabaw sa gabos.
Sa mga Moslem, limang gigibohon (“mga harigi nin pagtubod”) an dapat otoban ninda sa pagpatalubo asin pagpahiling kan saindang liputok na debosyon: 1. Testimonio nin Pagtubod (“Kalima”) Saro lang an Diyos asin mayong iba kundi si Allah sana na iyo an kaglalang kan gabos. 2. Pagpamibi (“Salat”) Dapat limang beses magpangadye – pagkaaga, pagka-odto, tanga nin hapon, pakasolnop kan saldang, asin bago magturog) 3. Maglimos sa mga tios (“Zakat”) 4. Mag-ayuno (“Sawm”) Sa panahon nin “Ramadan” an Moslem obligado na mag-ayuno aro-aldaw poon pagkulat kan saldang sagkod sa pag solnop. Pagdedebosyon na natao sa lambang Moslem nin displina, makusog na pagtubod ki Allah asin pakisumaro sa mga tingating. 5. Pagsongko sa Mecca (“Hajj”). Gabos na Moslem dapat magsongko sa Mecca maski sarong beses lamang kun may kakayahan sa paragasto asin daing kaulangan sa pisikal na kamugtakan nya. Saro ini sa kaipuhan sa kaligtasan kan kalag asin an mga gurang (o mga padad na daa) pwede man may kasalihid sa pagsongko.
Saro pang praktis kan Moslem iyo an Jihad ( “maigot na paghihingoa”). Ini an paghihingoa na magin siya tunay na banal o perfecto sa buhay asin gibohon an mga paagi na libre siya sa pagsunod sa mga dikta kan saiyang pagtubod sa mga katokdoan kan Islam.
Sa ngonyan ini an bilang kan mga Moslem sa iba-ibang rona' kan kinaban:
Sa Asya, an mga Moslem nag-abot nang 780 milyon. Sa Aprika, sinda nag-abot nang 308 milyon. Sa Europa, an bilang kan Moslem suminakat na sa 32 milyon. Asin sa Amerika, an bilang kan Moslem nag-aabot naman 7 milyon. Alagad sa Australia, an bilang kan Moslem yaon pa sana sa 358,000 na ribo. An total kaini uminabot 1,127,358,00 na bilyon.
[hirahón] Ginonoan
Alagad, an ibang otoridad sa relihiyon itinataya na an Islam ikaduwa sa pagkadakul nin paratubod (1.2 bilyon) kumpara sa Kristianismo, na iyo an nangengenot, na may 2 bilyon asin an Hinduismo, may 900 na milyon na parasunod. An estadistikang ini basado sa taon na 2005. [2]
Ginunuan: Fitch, Florence Mary. ALLAH, the God of Islam, New York: Lothrop, Lee & shepard Co., Inc. 1966.
