Wikipedia:Neutrale standpunt
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Wikipedia se beleid is dat alle artikels vanuit 'n neutrale standpunt geskryf moet wees. Volgens Wikipedia se stigter Jimbo Wales is NS "absoluut en nie-onderhandebaar". Sien [1].
Vir leiding oor hoe om 'n artikel te laat konformeer aan die "neutrale standpunt" (NS), sien asseblief hierdie tutoriaal.
Inhoud |
[wysig] Inleiding
Die neutrale standpuntbeleid stel dat 'n persoon artikels moet skryf sonder partydigheid, sodat alle standpunte regverdig verteenwoordig word.
Die neutrale standpuntbeleid word maklik verkeerd verstaan. Die beleid neem nie aan dat dit enigsins moontlik is om 'n artikel vanuit 'n enkele, onpartydige, "objektiewe" standpunt te kan skryf nie; die beleid stel net dat alle kante van 'n dispuut regverdige verteenwoordiging moet kry, en dat die artikel geensins stel, impliseer of insinueer dat een kant korrek is nie.
Dit is van uiterste belang dat Wikipediane saamwerk om artikels onpartydig te maak; dit is een van die groot waardes van Wikipedia.
Om onpartydige teks te skryf is 'n kuns wat oefening verg.
Bydraers wat hierdie kuns bemeester het, word aangeraai om te help om die neutraliteitstutoriaal te verbeter.
[wysig] Die basiese konsep van neutraliteit
Binne Wikipedia word die terme "onpartydig" en "neutrale standpunt" in 'n spesifieke manier gebruik wat verskil van die algemene verstaan daarvan:
- Onpartydige artikels beskryf debatte regverdig, in plaas van om enige kant van die debat aan te beveel.
[wysig] Die oorspronklike formulering van NS
Die neutrale standpunt probeer idees en feite in só 'n manier oordra dat beide ondersteuners en teenstanders kan saamstem. Natuurlik is die saamstem van almal onmoontlik; daar is ideoloë in die wêreld wat nie sal toegee aan enige ander voorstelling as die kragdadige stelling van hulle eie standpunt nie. Ons kan net probeer om 'n tipe skryfstyl aan te neem wat aanvaarbaar is aan wesenlik rasionele mense wat verskil oor spesifieke punte.
[...]
Miskien is die maklike manier om jou skrywe meer ensiklopedies te maak, om te skryf oor wat mense glo, eerder as dit wat so is. As dit jou tref as effe subjektivisties of kollektivisties of imperialisties, vra my gerus, want ek dink jy verstaan verkeerd. Wat mense glo is 'n saak van objektiewe feit, en ons kan dit heel gemaklik vanuit die neutrale standpunt voorstel. — Jimbo Wales, Wikipedia stigter
[wysig] Hoekom behoort Wikipedia onpartydig te wees?
Wikipedia is 'n algemene ensiklopedie, wat beteken dit is 'n voorstelling van menslike kennis op 'n sekere vlak van algemeenheid. Maar ons (mense) stem nie ooreen oor sekere gevalle nie: vir enige onderwerp waaroor daar strydende standpunte is, stel elke standpunt 'n ander teorie voor van wat die waarheid is, en sover daardie standpunt ander standpunte weerspreek, sal die navolgers van daardie standpunt glo dat ander standpunte vals is en daarom nie kennis nie. Wanneer daar stryding is oor wat waar is, is daar stryding oor wat kennis uitmaak. Wikipedia werk omdat dit 'n samewerkende inspanning is; maar, tydens samewerking, hoe los ons die probleem op van eindelose "veranderingsoorloë", waarin een persoon aandring op p en die volgende persoon op nie p?
'n Oplossing is dat ons aanvaar, vir die doel van samewerking op Wikipedia, dat "menslike kennis" alle verskillende belangrike teorieë insluit oor alle onderwerpe. So ons is verbind tot die doel van die voorstelling van alle menslike kennis in daardie sin. Iets soos dit is sekerlik 'n goed-gevestigde weergawe van die woord "kennis"; in hierdie sin verander dit wat "bekend" is die heeltyd soos tyd aanstap. In die Middeleeue het ons "geweet" dat demone siektes veroorsaak het; nou "weet" ons anders...
Ons kan menslike kennis (in hierdie sin) opsom in 'n partydige manier: ons sal 'n aantal teorieë oor onderwerp T stel, en dan aandring dat die waarheid oor T so-en-so is. Maar onthou dan dat Wikipedia 'n internasionale, samewerkende projek is. Omtrent elke standpunt oor elke onderwerp sal gevind word tussen ons skrywers en lesers. Om eindelose "veranderingsoorloë" te verhoed, kan ons dus ooreenkom dat elke onderwerp regverdig voorgestel sal word, en dat nie enige daarvan korrek is nie. Dit is wat 'n artikel "onpartydig" of "neutraal" maak in die sin wat ons hier voorstel. Om te skryf vanuit 'n neutrale standpunt kan iemand opspraakwekkende standpunte deurgee sonder om dit as feit af te maak; om dit te doen verg gewoonlik bloot die daarstelling van al die verskillende standpunte in 'n manier wat naastenby aanvaarbaar is vir al die navolgers, en om hierdie standpunte toe te ken aan die navolgers.
