Motî:ramon
Èn årtike di Wikipedia.
ramon [o.n.] usteye ki sieve a schover, dins l' tins fwaite avou des rames di beyôles u di djniesse, u ôte tchoi, po rnetyî broxhirmint al tere, u ôte pårt. On fjheut minme des ramons d' grete-cou. Gn aveut ene martchande di ramons ki passéve. Avou li strin d' swele, on fjheut des ramons po netyî les fors et po fé les rantoeles dins les ståves (L. Boulard). Il a-st arivé so on flaxhisse di bôles po fé des ramons. Å moes d' fevrî, on côpe les bôlîs et les oizires, et on fwait des ramons (L. Pirsoul). rl a: schovion, schovlete. F. balai. >> cawe di ramon: mantche. Les macrales alént a tchvå so ene cawe di ramon. Il a des bresses come des cawes di ramon, Simon (vî cråmignon). rl a: discawer. F. manche à balai. >> ramon d' naivieu: rame di naçale. >> rame di ramon: fene coxhe del tiesse do ramon. >> on roed ramon; u: on stocou ramon: ramon ki les rmes sont cåzu evoye, et k' on prind po bouter evoye des brôs, di l' ansene. Cial, les ospitås saetchèt co bén sovint l' diale pal cawe, et les sringues siervèt et rassiervi, come les ramons dinltins e l' Årdene, disk' a divni stocowes (L. Mahin). Franwal: ahåyant po: "matériel usé jusqu'à la moelle". >> ramon d' sôrcire: hamustea (canistea). F. gui. >> novea ramon: sakî k' est novea u ki fwait ene sacwè d' novea dins on mestî, en ene plaece. F. novateur, nouvel(le) intervenant(e). >> les noûs (u: les noveas) ramons schovèt voltî; u: on novea ramon ramone todi bén; u: les noveas ramons ramonnut voltî; u: novea ramon schove voltî: cwand ene sakî vént d' comincî ene nouvele bouye, i l' fait bén, èt minme des côps trop bén, sovint po s' fé bén vey. >> novea mwaisse, novea ramon: novea maisse, novea xhuflet°. >> Il est roed come on mantche a ramon: il est tot roed. >> ndaler pixhî sol ramon: aler fé des coratreyes disk' al måjhon di s' monkeur, cwand on n' a nén co si intrêye (ca les ramons estént sovint leyîs dvant l' ouxh). >> esse maryî sol cawe di ramon: esse raclapé (êye). F. concubinage. >> broûler les ramons: djeu des efants do payis d' Måmdey al Sint-Mårtén, ki loyèt des ramons di djniesse après ene grande pîce, et-z î mete li feu en ene gådrêye. >> atraper; u aveur do ramon: esse ridoblé (êye), batou (owe) pa ses parints, si feme (si ome). Franwal: ahåyant po: "recevoir du rouleau à tarte". >> el mantche est evoye vir après l' ramon; u: c' est l' mantche ki cache après l' ramon; u: i n' fåt nén taper l' mantche après l' ramon: i n' fåt nén evoyî ene sakî vey après onk ki n' rivént nén, si vos n' estoz nén seur ki n' dimorrè nén evoye avou lu.
Disfondowes: ramon, raman.
| ramonete [f.n.]
1. pitit ramon, sins cawe, po rnetyî les stamonêyes, les batchs.
2. schovlete, fwaite avou des mossireas, u ôte tchoi, u simpe pitite coxhe po spoûsler, sovint leyeye dilé li tchminêye. Les mosleus fijhént des schovletes et des ramonetes k' estént evoyeyes so Sdan pa gros tchedjmints (L. Mahin). F. plumeau.
3. pate-di-cuzén (Agrostis alba).
Disfondowes: ramonète, ramounète.
| ramonî [o.n.] (v.m.) ome ki s' mestî, c' est d' fé des ramons.
