Yay (mekanik)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Resim:250px-Ressort de compression.jpg
Basma için dizayn edilmiş yaylar
Yaylar, yük altında elastik olarak şekil değiştiren makina elemanlarıdır. Çok çeşitli kullanım alanlarına sahiptir.
- Tahrik Elemanı: Saat, ölçü aleti gibi bazı hassas cihazlarda ve sübap kapağı ve ventil klapelerinin geri itilmesinde tahrik elemanı olarak kullanılır.
- Darbe Sönümleyici: Raylı taşıtların tamponlarında, kara taşıtlarının aks-şasi bağlantılarında ve elastik kavramalarda darbe sönümleyici olarak kullanılır.
- Kuvvet Sınırlayıcı: Preslerde kuvvet sınırlayıcı olarak kullanılır.
- Kuvvet Ölçme veya Kontrol Elemanı: Dinamometre ve yaylı terazilerde kuvvet ölçme veya kontrol elemanı olarak kullanılır.
- Kuvvet Bağını Sağlayan Eleman: Hareket ve aşınmanın söz konusu olduğu yerlerde kuvvet bağını sağlayan eleman olarak kullanılır.
- Titreşim Elemanı: Titreşim tekniğinde (rezonans ile çalışan elek ve karıştırıcılarda vb. yerlerde) kullanılır.
Yaylar, şekillerine, zorlanma cinsine ve üzerine etkiyen dış kuvvetlere göre sınıflandırılabilir:
- Yayın Dış Şekline Göre: Yaprak yaylar, helisel yaylar, konik yaylar, disk yaylar, spiral yaylar, bilezik yaylar vb.
- Zorlanma Cinsine Göre: Çekme-basma yayları, eğilme yayları, burulma yayları.
- Üzerine Etkiyen Dış Kuvvete Göre: Çeki yayı, bası yayı.
