Yıldırım Bayezid

Vikipedi, özgür ansiklopedi

I. Bayezid
Yıldırım Bayezid
Yıldırım Bayezid
Padişahlık sırası	4
Saltanat süresi	1389 – 1402

Önce gelen	I. Murat
Sonra gelen	Fetret Devri sonra I. Mehmet
Doğumu	1360
Ölümü	1403
Annesi	Gülçiçek Hatun
Babası	I. Murat
Bakınız: Osmanlı Hanedanı soy ağacı

Yıldırım Bayezid, I. Bayezid (d. 1360, Edirne – ö. 1403). Dördüncü Osmanlı Padişahıdır. Yıldırım Bayezid, yuvarlak yüzlü, beyaz tenli, koç burunlu, ela gözlü, kumral saçlı, sık sakallı ve geniş omuzluydu. Neden "Yıldırım" dendiği konusunda net bir bilgi yoktur ancak gözüpek bir komutan olduğu, savaşlarda askerinin önünde savaştığı ve askerlerinin yetişmekte zorluk çektiği söylenir.

Sultan I. Murat'ın oğludur. Annesi bir Rum kızı olan Gülçiçek Hatun'dur. Adı babaannesinin babası Türkmenler'in Ede-Balı diye andığı Ebâ Yezîd'in adından gelir. Küçük yaştan itibaren zamanın seçkin alimlerinden öğrenim gördü. Değerli kumandanlardan askerlik, sevk ve idare derslerini gördü. 1381 yılında devlet idaresinde yetişmesi için Kütahya'ya vali tayin edildi. 1389'da haçlı ordusu ile yapılan Birinci Kosova Savaşı'na katılarak büyük kahramanlık gösterdi. Babası Sultan Murat, bu savaş sonunda bir Sırp tarafından öldürülünce, devlet ileri gelenlerinin müşterek kararı ile Osmanlı tahtına geçti.

İlk olarak Sırbistan işlerini yoluna koyan Yıldırım Bayezid bu sırada kendisine karşı birleşen Anadolu Beylikleri üzerine yürüdü. Süratle hareket ederek Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Germiyanoğulları, Menteşeoğulları ve Hamitoğulları beyliklerini ortadan kaldırdı (1390). Karamanoğulları beyliğini itaat altına aldı (1391). 1391'de İstanbul'u kuşattı ve yedi aylık bir kuşatmadan sonra şehirde bir Türk mahallesi kurulması, bir cami yapılması ve yıllık verginin artırılması şartıyla anlaşma yaptı. 1392'de Kastamonu üzerine yürüyerek, Candaroğlu topraklarını ele geçirdi. 1394'te Selanik ve Yenişehir'i (Mora) alan Osmanlı orduları, Teselya ve Arnavutluk'a kadar ilerlediler.

[değiştir] Niğbolu savaşı

Ana madde: Niğbolu savaşı

Yıldırım Bayezid'in 1395'te İstanbul'u ikinci defa kuşatması yeni bir Haçlı ordusunun hareketine yol açtı. Bütün Avrupa milletlerinden meydana gelen haçlılar, Osmanlılara ait Niğbolu kalesini kuşatmışlardı.Yıldırım Beyazid Edirne'den Tuna Nehri kıyısında bulunan Niğbolu Kalesine 24 saat gibi kısa bir sürede ordusuyla beraber gelmiştir.Adına yaraşır bir süratle gelen Sultan Yıldırım Bayezid, haçlıları Niğbolu kalesi önünde ağır bir bozguna uğrattı (25 Eylül 1396). Esir edilen ve fidye karşılığı serbest bırakıldıktan sonra padişaha karşı bir daha savaşmamaya yemin eden Avrupalı asilzadeler ve şövalyelere Yıldırım Bayezid şöyle diyordu: "Ettiğiniz yeminleri size iade ediyorum. Gidiniz, yeniden ordular toplayınız ve bizim üzerimize geliniz. Bana bir kere daha zafer kazanmak imkanı sağlamış olursunuz. Zira ben, Allahü tealanın dinini yaymak ve O'nun rızasına kavuşmak için dünyaya gelmişim."

Niğbolu zaferinden sonra Osmanlı akıncıları Macaristan içlerine kadar girerek pek çok ganimetlerle döndüler. 1397'de İstanbul'u üçüncü defa kuşatan Bayezid, Bizans'ın denizle bağlantısını kesmek için Anadolu Hisarı'nı inşa ettirdi.

[değiştir] Ankara Savaşı

Ana madde: Ankara Savaşı

Yıldırım Bayezid'in 1398'de Karaman ve 1399'da Dulkadirli topraklarına girmesinden sonra topraklarını kaybeden Anadolu beyleri bu sırada Hindistan seferinden dönen Timur'a sığınarak, onu Osmanlı sultanına karşı kışkırttılar. Bu arada Timur'dan kaçan Karakoyunlu ve Celayirli beyleri de Yıldırım Bayezid'i Timur'a karşı tahrik ediyorlardı. Bu tahrikler ve Timur'un Osmanlılara ait Sivas'ı alması neticesinde iki büyük Türk hakanını Ankara'da karşı karşıya getirdi. Yıldırım Beyazid, adına yaraşır süratiyle geldiği Çubuk Ovası'nda, Timur'un ordusunu, atları besiye bırakılmış, askerleri dinlenmeye çekilmiş, dağınık ve emniyetsiz bir şekilde karşısında bulur. Tüm Vezirleri, Paşaları ve Oğulları hemen saldırıp imha hareketine girişmeyi istemişse de tarihi hatasını yaptı. "Bırakın Tatar Ordusu toplansın,adet üzre savaşalım" dedi ve konakladı. Yapılan bu hatanın çok disiplinli ve zamanının en kuvvetli ordusu olan Timur Ordusuna savaşı kazandıracağını anlayan Osmanlı Ordusundaki, Menteşeoğulları, Germiyanoğulları, Saruhanoğulları Beyleri ve kuvvetleri, ihanet ederek karşı tarafa geçtiler. Yıldırım Beyazid'in vezirleri de büyük oğul; Emir Süleyman'ı,Osmanlı Devleti'nin devamı için savaş alanından kaçırdılar. Bu olayı gören Mehmet Çelebi ve Mustafa Çelebi de savaş alanını taht mücadelesi için terk ettiler. Mustafa Çelebi'den bir daha haber alınamadı. Daha savaşmadan yaşanılan bu bozguna rağmen Yıldırım Beyazid elinde kalan en sadık 10.000 kişilik askeriyle kahramanca saldırdı. Timur-Tatar Ordusuna müthiş zararlar verdirdi. Ordusundan kaçanları savaş alanına geri getirebilmek için, merkezinde bulunduğu kuvvettinin, yanındaki Paşalarının "Çıkmayınız akşama kadar dayanırız, gece olunca da geri çekiliriz" uyarılarına rağmen çıktı ve Tatar askerine yakalandı, esir düştü.(28 Temmuz 1402). Esareti çekemeyen Yıldırım Bayezid yedi ay sonra kederinden ileri gelen değişik hastalıklardan dolayı öldü (1403). Timur Han ölüm haberini alınca: "Yazık oldu, büyük bir mücahidi kaybettik" demekten kendini alamadı.

[değiştir] Karakteri

Sultan Yıldırım Bayezid, çevik, atılgan, cesur, zamanın hadiselerini kavramış iyi bir kumandandı. Ani olaylar karşısında soğukkanlılığını muhafaza ederek karar verir ve ordusunu süratle istediği yere sevk ederdi. Adaleti çok meşhurdu. Alimlerin sohbetinde bulunur, onların Allahü tealanın emir ve yasaklarını bildiren sözlerini gönülden kabul ederdi. Evliyalara çok hürmette bulunurdu. Osmanlı topraklarının her tarafında cami, mescit, darüşşifa, medrese, imaret ve misafirhaneler yaptırdı. Ayrıca bütün bu imarethaneler için geniş vakıflar kurdurdu. Bursa'daki Ulucami (Cami-i Kebir) yaptırdığı en önemli eseridir.

	Osmanlı Hanedanı
Beylik öncesi: Süleyman Şah ve Ertuğrul Gazi
Osmanlı Beyliği
Osman Gazi \| Orhan Gazi \| I. Murat \| Yıldırım Bayezid\| Fetret Devri \| I. Mehmet \| II. Murat
Osmanlı Devleti
Fatih Sultan Mehmet \| II. Bayezid \| Yavuz Sultan Selim \| Kanuni Sultan Süleyman \| II. Selim \| III. Murat \| III. Mehmet \| I. Ahmet \| I. Mustafa \| Genç Osman \| I. Mustafa \| IV. Murat \| I. İbrahim \| IV. Mehmet \| II. Süleyman \| II. Ahmet \| II. Mustafa \| III. Ahmet \| I. Mahmut \| III. Osman \| III. Mustafa \| I. Abdülhamit \| III. Selim \| IV. Mustafa \| II. Mahmut \| Abdülmecit \| Abdülaziz \| V. Murat \| II. Abdülhamit \| V. Mehmet \| VI. Mehmet
Son Halife: II. Abdülmecit