KDE
Vikipedi, özgür ansiklopedi
KDE (K Desktop Environment - K Masaüstü Ortamı) Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilmiş bir masaüstü ortamıdır. Trolltech' in QT kütüphanesi ve kendine ait KDE kütüphaneleri (kdelibs olarak adlandırılır) kullanılarak geliştirilen KDE, GNU/Linux, Solaris, BSD' ler (FreeBSD, NetBSD, OpenBSD vs...) gibi Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri üzerinde çalışmasının yanında, X11 katmanı sayesinde Mac OS X' te ve Cygwin aracılığıyla da Microsoft Windows üzerinde de çalışabilmektedir.
KDE'nin gelişimi KDevelop programı aracılığı ile, ve KOffice isimli ofis programıyla gerçekleşmektedir.
K "Kool" kelimesinin kısaltmasıdır, daha önceden (Common) manasında CDE ismindeydi ancak daha sonra ismini değiştirdi.
Projenin maskotu Konqi isminde yeşil bir ejderhadır. Konqi bir çok programcıkta bulunmaktadır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Tarihi
KDE 1996 yılında Matthias Ettrich tarafından; Tübingen Üniversitesi'nde okurken geliştirilmiştir. O dönemde UNIX ile sorunlar yaşayan Ettrich, bir newsgroup'a attığı mesajla aradığı programları ve nasıl hissettiğini yazmıştır. Kullanımı kolay olan bir masaüstü ortamı'nı, o dönemde kızarkadaşı kullanmakta zorluk çekiyor diye başlatmıştır. Bu oldukça ilgi çekmiş ve KDE projesi doğmuştur.
En başta; Qt toolkit kullanan KDE, bir çok KDE/Qt programı çıkarmıştır. 1997 itibariyle de çok daha komplike programlar çıkmıştır. Qt'deki lisans sorunları yüzünden, iki yeni proje başlamıştır. Bunlardan ilki Harmony, ikincisi de GNOME projeleridir.
1998'in kasım ayında Qt toolkit'in açık kaynakla Q Public License (QPL) 'ı çıkarmasıyla KDE Free Qt foundation kurulmuş ve Qt özgür olma garantisi altına alınmıştır.
GPL ile uyum sorunları çözüldükten sonra, Qt 4.0 ile artık Unix, Mac ve Windows platformlarında da çalışır hale gelmiş bu da KDE'yi bu platformlara da taşımıştır.
KDE ve GNOME Freedesktop.org üyesidir ve Unix masasüstü ortamını geliştirmek için her ne kadar aralarında dostça bir rakabet olsa da birlikte uğraşırlar.
[değiştir] KDE projesinin organizasyonu
Vikipedi gibi bir çok açık kaynak projesi katılımcıların gönüllü ve özverili katkılarıyla gerçekleşmektedir. Ancak Novell (SuSE), Trolltech, ve Mandriva gibi firmalar da bir çok geliştiricisini projenin içinde çalıştırmaktadır. Bu katılımcılarla beraber KDE'ye bir çok kod, tercüme ve sanatsal destekde bulunulmaktadır. Bir çok sorun mailing list'leerde tartışılmakta ve çözülmektedir.
Bunun yanı sıra; IBM ve Dell de başta olmak üzere; Ubuntu projesinin sahibi Mark Shuttleworth yaptığı yüksek bağış ile (15 Ekim 2006) KDE'nin en büyük sponsoru olmuştur. Nokia da yeni sponsorlardan biridir, ve yeni cep telefonlarında KDE'nin kullanılabilirliğini araştırmaktadır.
KDE geliştiricilerinin yanı sıra; özellikle önemli ve resmi değişiklikler kde-core-devel listesi tarafından yapılmaktadır. Kendileri kaynak geliştiriciler olarak tanımlanırlar. Uzun süredir KDE'ye katılım gösterirler, ve oylama yerine mailing list'de tartışmaların çözülmesiyle sonuca giderler.
Geliştiricilerin Dünya'nın dört bir yanından katılım göstermesinin yanı sıra, projenin en fazla katılımcısı Almanya'dan olmaktadır. Server'ları Kaiserslautern ve Tübingen Üniversitelerinde bulunmaktadır. KDE konferansları da Almanya'da yapılmaktadır.
[değiştir] Sürüm dönemleri ve versiyon numaraları
Projenin tarihine göre, KDE oldukça sık bir şekilde yeni versiyonlarla çıkmaktadır. Öngörülen tarihten bir iki hafta geciktiği olmuştur, en uzun da KDE 3.1 bir aydan uzun süre gecikmiştir. Sebebi de, kodlardaki güvenlik açıklarıdır.
İki ana hatta sürümler gerçekleşmektedir.
[değiştir] Büyük Sürümler
Şu ana kadar 11 adet büyük sürüm gerçekleşmiştir. 1.0, 1.1, 2.0, 2.1, 2.2, 3.0, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4 ve 3.5. Bir sonraki büyük sürüm, KDE 4.0 olacaktır ve 2007'nin başlarında çıkması beklenmektedir.
KDE 2'de hazırlanmış programlar, KDE 3'e uyumsuzdur. KDE 1 ve 2'deki de API değişiklikleri yüzünden uyum sorunları yaşanmıştır.
Her büyük sürüm duyurusu yapıldığında, bir sonraki büyük sürüm için çalışmalar başlar. KDE 4'de Qt 4.x baz olarak kullanılacak ve bir çok değişiklikler olacaktır.
[değiştir] Küçük sürümler
Küçük sürümlerde 3 adet versiyon numarası vardır, örn. KDE 1.1.1, ve genelde hataları çözmek için veyahutta küçük değişiklikler ve kullanılış kolaylığını arttırmak için kullanılır. Küçük sürümleri daha kısa sürelerde gerçekleşir.
[değiştir] KDE 4
KDE4 KDE için oldukça büyük bir değişim olacaktır. Qt'nin 4'üncü versiyonuyla uyumlu olacak sürümün tam olarak ne zaman çıkacağı belli değildir ancak 2007'nin ilk ayları hedeflenmiştir. 18 Ağustos 2006'da, KDE4'ün teknik bir öngörümü gösterilmiştir ve KDE'nin 10'ıncı yılına yetiştirilmeye çalışınılmaktadır.
Kubuntu, OSDL, Trolltech, Xandros, Intel, Ricoh ve Nokia'nın sponsorluğunda gerçekleşecek 2006 yılında gerçekleşecek Dublin aKademy KDE konferansında da başlıca şu konular üzerine konuşulacaktıer.
- Daha hızlı ve daha az hafıza kullanan Qt 4.x ile KDE kütüphanelerinin daha hızlı ve kullanışlı olması.
- Kdelibs API'nin tekrar organize eidlmesi ve temizlenmesi.
- Oxygen Project tarafından geliştirilen yeni bir ikon teması ve görsel değişimler yapılması ve SVG'nin daha sık kullanılması.
- Plasma isimli tamamen değişmiş bir panel kullanılarak, Kicker, KDesktop ve SuperKaramba'nın en yeni halleriyle birleşerek bir ortam tecrübesi sağlanması.
- Konqueror'un internet sunumu ve dosyalara bakışının geliştirilmesi.
- ECMAScript'in JavaScript ya da Kross gereksinimlerini karşılayarak KOffice içinde rahatlıkla kullanılması ayrıca python ve ruby ile uyumu.
- Network ve taşınabilir cihazlar için Solid isminde yeni bir API.
- Decibel isimli yeni bir komünikasyon ağı.
- Tenor isimli dosya arama ağı, Strigi ile ortak çalışması olabilir ve Nepomuk'un KDE ile uyumu.
- Windows ve Mac OS X'de KDE'nin daha rahat kullanılabilmesi için koşullar.
[değiştir] Mimari
KDE imarisinde başlıca şu mimaride işler :
- aRts - ses sistemi
- DCOP - işlemler arasındaki sistem komünikasyonu
- KHTML - HTML işlemcisi
- KIO - KDE programlarında network açıklığı ile ulaşımı
- Kiosk - KDE'nin daha fazla kontrol edilen bir ortam olmasının engellenmesi
- Kwin - Pencere yöneticisi
- KConfigXT - XML dosyalarının işleyişi
- Qt - Platformlar arası grafiksel bir toolkit
- XMLGUI - UI elementlerinin menu ve araç çucuklarında XML dosyalarını açabilmesi
[değiştir] Başlıca KDE programları
- Amarok - Ses oynatıcı
- K3b - CD ve DVD kayıt programı
- Kate - Basit metin düzenleyici
- KDevelop - KDE'yi geliştirme ortamı
- KMail - Email programı
- Kopete - Instant Messanger programı (ICQ, MSN, Jabber vb.)
- Konversation - IRC programı
- Konqueror - Dosya yönetici ve web tarayıcısı
- KPresenter - Prezantasyon hazırlama programı (Powerpoint gibi)
- KSpread - Speardsheet programı (Excel gibi)
- KWord - Yazı programı
- TaskJuggler - Proje yönetimi programı
- KRec - Ses kayıt programı
- Kaffeine - Ses ve görüntü oynatıcısı
- KMPlayer - Mplayer'in KDE versiyonu
- KTorrent - Torrent yükleme programı
- KMLDonkey - Dosya paylaşımı
- KMess - MSN Messenger'ın oldukça benzer bir klonu
- KGet - Dosya yükleme
- KPovModeller - Povray Modelleyici
- Krita - Grafik tasarım programı
- KView - Resim görüntüleme
- KMyMoney - Finans yöneticisi
- KPDF - PDF görüntüleyici
- Knotes - Hızlı not alma
- KXDocker - Dock programı
- Kinstaller - Program kurucu
- KPackage - Paket yöneticisi
Bunların yanı sıra; kdeedu'de KDE'ye özgü eğitim programları, kdegamesde KDE'ye özgü oyunlar, ve kdetoysda da masaüstü oyuncakları ve eğlenceleri bulunmaktadır.
[değiştir] Başlıca sürümler
- 12 Haziran 1998 - KDE 1.0
- 23 Ekim 2000 - KDE 2.0
- 3 Nisan 2002 - KDE 3.0
- 28 Ocak 2003 - KDE 3.1
- 3 Şubat 2004 - KDE 3.2
- 19 Ağustos 2004 - KDE 3.3
- 16 Mart 2005 - KDE 3.4
- 29 Kasım 2005 - KDE 3.5
- 11 Ekim 2006 - KDE 3.5.5
[değiştir] İsimlendirmeler
Bir çok KDE programı isminin başında ya da sonunda K harfini içerir. Genelde bu harf büyük yazılır ama bazı istisnalar da mevcuttur. (Amarok ve kynaptic gibi) Bazen de eğer ki orijinal kelime Q ya da C ile başlıyorsa, bu harfin yerini K alır (Konsole ve Kuickshow gibi).
