Debian

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Debian, Debian Projesi kapsamında dünyanın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Linux, GNU/Hurd gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir işletim sistemidir. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian aynı zamanda; Mepis, Ubuntu, Yoper, Knoppix, Libranet, Linspire, Xandros ve Adamantix gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta gelmek üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte Alpha, Arm, HPPA, i386, AMD64, IA64, m68k, Mips, PowerPC, S390, Sparc ve Hitachi SuperH gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanısıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması ve, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesinin bulunmasıdır.

Bu bölüm içeriği Debian maddesinin bir parçasıdır.

Debian/GNU/Linux
Tabanlı Bilinen Dağıtımlar (Alfabetik)

Adamantix
APLINUX
BenHur
CorelLinux
DebianJP
DemoLinux
Demudi
EmbeddedDebian
ESwareLinux
Euronode
Floppix
Gibraltar
GNUstepLIVECD
ImpiLinux
Kanotix
Knoppix
Libranet
Linspire
Linex
Linuxin
Linux-YeS
LinuxRouterProject
MEPIS
M.N.I.S.Linux
Morphix
PingOO
ProgenyLinux
Prosa
RAYSLX
Stonegate
StormixTechnologies'StormLinux
TelemetryBox
Ubuntu
Xandros

içeriğe katkı yapın

1993 yılında Purdue Universitesi'nde bir öğrenci olan Debian'in kurucusu Ian Murdock ; "Debian Manifesto" isimli yazısında Debian'ın misyon ve felsefesini anlatmıştır. Bu doğrultuda Debian İnternet üzerindeki ilk demokratik topluluklardan birini temsil etmektedir. 1996 yılında Ian Murdock'in yeri Bruce Perens'e geçerken; Ian Murdock halen Debian içerisinde görevlerine devam etmektedir.

Debian'da, kendine özgü bir paket (uygulamalar) biçemi olan .deb kullanılmaktadır. Paket yönetimi için alt seviyede dpkg ve buna eşlik eden bir dizi araçla birlikte, daha üst seviyede APT denilen gelişkin bir paket yönetim sistemi de mevcuttur. İstenilen bir paketin, bağımlı olduğu diğer paketlerle birlikte İnternet veya CD-ROM gibi ortamlar üzerindeki paket arşivlerinden otomatik olarak kurulumuna imkan veren APT sistemini, apt-get adında basit bir komut satırı istemcisiyle veya ncurses tabanlı bir metin arayüzü sunan dselect, aptitude veya GTK+ tabanlı bir grafik kullanıcı arayüzü sunan Synaptic gibi uygulamalarla kullanmak mümkündür. Debian'ın, 15000'in üzerinde derlenmiş paket içeren zengin paket depoları sayesinde, belirli bir uygulamayı kurmak veya kurulan bir paketi yeni sürüme yükseltmek çok kolaydır. İnternet üzerindeki paket depoları dünyanın çeşitli konumlarında yansılanmaktadır. apt-spy, netselect-apt gibi araçlarla bulunduğunuz konuma en yakın depoyu seçmek ve bu suretle sistemi ağ üzerinden sürekli güncel durumda tutmak mümkün olmaktadır.

[değiştir] Sürümler

Debian ekranı

Debian'ın şu ana kadarki sürüm isimleri Toy Story (Oyuncak Hikayesi) filmindeki karakterlerden alınmadır. Debian 3 değişik şekilde bulunabilir: Kararsız, Deneme, Kararlı

[değiştir] Kararsız

Bu sürümün adı sid'tir. Bu sürüm, yeni geliştirilen ya da güncellenmiş paketlerin deneme sürümünden önce ilk konulduğu sürümdür. Dolayısıyla en güncel sürümdür ama kararsız oluşundan dolayı çalışacağı garantisi yoktur. Daha çok debian geliştiricileri tarafından kullanılır. Büyük bir hatası olmayan paketler buradan deneme sürümüne aktarılırlar.

Kararsız sürüm olduğu için adı Oyuncak Hikayesi filmin kötü karakteri olan Sid olarak seçilmiştir.

[değiştir] Deneme

Geliştirilmesi test aşamasında devam eden sürümdür. Tam anlamıyla kararlı değildir. Kararsız sürümden paketler bu sürüme aktarılıp burada denemeye bırakılırlar. Deneme aşaması birkaç yıl devam eder ve sonunda yeni kararlı sürüm olarak ilan edilir. Debian'ının güncel olmasını isteyen kullanıcılar bu sürümü tercih etmektedirler. Paketlerde günlük yenilemeler olmaktadır ve kullanıcılar her an işletim sistemlerini güncelleyebilirler. Ama deneme aşamasında bir sürüm olduğu için dikkatli olmak gerekebilir.

Halen geliştirilmesi devam eden deneme sürümünün adı etch'tir.

[değiştir] Kararlı

Deneme sürecini bitirmiş kararlı olan sürümlerdir. Birkaç yılda bir yeni sürüm yapılmaktadır. Bugüne kadar sunulmuş Debian sürümleri şunlardır:

3.1 - sarge (6 Haziran 2005)
3.0 - woody (19 Temmuz 2002)
2.2 - potato (14 Ağustos 2000)
2.1 - slink (5 Haziran 1997)
2.0 - hamm (12 Aralık 1996)
1.3 - bo (5 Haziran 1997)
1.2 - rex (12 Aralık 1996)
1.1 - buzz (17 Haziran 1996)

1.0 sürümü asla yayınlanmadı. Nedeni ise Infomagic adında bir CD dağıtıcısının Debian'ın geliştirme sürümlerinden birisini 1.0 olarak etiketleyip piyasaya sürmesidir. Karışıklık çıkmaması için ilk kararlı dağıtım 1.1 olarak numaralandırıldı

[değiştir] Dış Bağlantılar

	Linux
	Linux dağıtımları	CentOS \| Damn Small \| Debian \| Fedora Core \|Gentoo \| Knoppix \| Kubuntu \| LFS \| Mandriva \| PCLinuxOS \| Red Hat \| Mandrake \| Slackware \| SUSE \| Ubuntu \| Xandros \| Gelecek Linux \| Pardus \| Truva Linux \| Turkix \| Turkuaz
	İlgili topluluklar	GNU \| Linux Belgelendirme Çalışma Grubu \| Linux Kullanıcıları Derneği \| Özgür Yazılım Vakfı \| Uludağ projesi
	Önemli isimler	Eben Moglen \| Eric Raymond \| Lawrence Lessig \| Linus Torvalds \| Richard Stallman