Bağdat

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bağdat Irak'ın başşehri. Nüfusu 4,5 milyon civarındadır. Mezopotamya çanağının ortasında, Dicle Irmağının iki yakası üzerinde ve Dicle'nin Fırat'a en çok (40 km) yaklaştığı noktada, geniş bir alüvyon ovası üzerinde yer alır. Bağdat'ta yazlar kuru ve çok sıcak, kışlar yumuşak ve serin geçer. Ortalama yağış yılda 130 mm dolayındadır.

Eski medeniyetlerin Babilonia (Babil) şehri yakınlarında kurulan, bir adı da Darüsselâm olan Bağdad, “adalet bahçesi” anlamına gelmektedir(1). Yukarı Mezopotamya'da, Dicle Nehri'nin iki yakasında yer almaktadır. Abbasiler zamanında 2,5 milyon nüfusu ile İslâm Devleti'nin başkenti olan şehir(2), 1058 yılından sonra Selçuklu sultanlarının uğrak yeri olmuştur. Osmanlı döneminde önemli bir vilayet olan Bağdad, bugün de Irak'ın başkentidir.

İlk defa Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur tarafından eski bir Sasani köyünün yerine Darüsselam adıyla kuruldu (M.S. 766). Daha sonra Medinet-üs-Selam adını alan şehir, en son Bağdat adını alarak gelişimini devam ettirdi.Harun Reşid devrinde (M.S. 809) büyük bir kültür merkezi oldu. Bundan sonraki dönemlerde de Bağdat kültür ve ticaret merkezi olarak önemini sürdürdü. Ancak 1258'de şehri yağmalayarak Halife Mustasım'ı ve 800 bin Müslümanı kılıçtan geçiren Hülagu'nun istilasıyla çöktü. Hülagu'dan sonra değişik boyların yönetimine girdi. Osmanlı ve İranlılar arasında da el değiştirdikten sonra , padişah Dördüncü Murad zamanında tekrar Osmanlıların eline geçti. Birinci Dünya Savaşı'na kadar Osmanlıların elinde olan Bağdat, 1917'de İngiliz kuvvetlerince işgal edildi ve 1921'de kurulan bağımsız Irak Krallığının başşehri oldu. Bu durum Türkiye tarafından da Lozan Antlaşması ile (1923) resmen kabul edildi.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında petrol gelirlerindeki büyük artış, Bağdat'ın gelişmesinde büyük rol oynadı. Irak sanayiinin çoğu buradadır. Deri eşya, ipek ve pamuklu dokuma, tuğla, çimento, hurma, tütün mamüllerinin yanısıra petrol rafinerileri, demiryolu atölyeleri ve bir de demir çelik fabrikası vardır.

Bağdat'ta eski şark pazarlarından, cam ve selih binalara kadar her çeşit mimari yapı görülebilir. Şehrin eski manzarası değişmekle beraber, pekçok eski bina, kaldırım kahveleri, eski tarz minare ve camiler bugün de durmaktadır. Kazımeyn'deki 19. yüzyıl yapısı altın kubbeli görkemli cami ile yüzü aşkın başka cami ve minare, şehrin mimari güzelliğine ayrı bir hava vermektedir.

Irak'ın başlıca devlet kurumlarının merkezleri yine Bağdat'tadır. 1958'de kurulmuş olan Bağdat Üniversitesinden başka El-Mustansır Üniversitesi, Teknoloji Üniversitesi ve birkaç yüksek okul vardır. Saddam Hüseyin yönetiminin 1990'da Kuveyt'i işgal etmesi üzerine başlayan Körfez Savaşı'nın ardından kurulan ve Amerika Birleşik Devletleri önderliğindeki BM Gücü, 1991 Ocak ayından itibaren Bağdat'ı bombaladı. İki ay süren bombardıman neticesinde şehir harab oldu.Eski güzelliğinden çok şey kaybetti. Bağdat 2003 yılında ABD tarafından işgal edildi.

[değiştir] Bağdat'taki Türk Mimari Eserleri

Ana Madde:Irak'taki Türk Mimari Eserleri

 1. İmam-ı Azam Ebû Hanife Külliyesi    
 2. Ma’ruf El Kerhi Külliyesi    
 3. Abdülkadir Geylânî Külliyesi    
 4. Musa Kâzım Külliyesi    
 5. Şeyh Ömer Sühreverdî Külliyesi    
 6. Zümrüt Hatun Camii    
 7. Kumrulu Mescid    
 8. Akûli Camii    
 9. Sultan Ali Camii    
 10. Murad Paşa (Muradiye) Camii    
 11. Saray Camii    
 12. Ahmediye (Meydan) Camii    
 13. Haydarhane Camii    
 14. Asafiye Camii    
 15. İmam Ebu Yusuf Camii    
 16. Mustansıriye Medresesi    
 17. Mercan Medresesi    
 18. Halife Camii (Suk-ul Gazel) Minaresi    
 19. Zümrüt Hatun Türbesi    
 20. Bab-ül Vistani    
 21. Cevzak-ül Hakanî    
 22. Bağdat Sarayı ve Kışlası    
 23. Kasr-ül Abbasi    
 24. Mercan (Örtme) Han    
 25. Cığalazade Hanı    
 26. Halife Camii    
 27. Vezir (Küçük Hasan Paşa) Camii    
 28. Haseki Camii    
 29. Özbek Camii    
 30. Ali Efendi Camii    
 31. Büyük Adile Hatun Camii    
 32. Numan Paşa (Mahalle) Camii    
 33. Süleyman Paşa Mescidi    
 34. Bağdat Kalesi    
 35. Azamiye Kalesi    
 36. Rusafe Camii    
 37. Sultan Melikşah Camii    
 38. Terken Hatun Camii    
    
 39. Kale Mescid    
 40. İskender Paşa Camii    
 41. Şeyh Seraceddin Camii    
 42. Kaplan Camii    
 43. Baba Gurgur Camii    
 44. Şeyh Mehmed Camii    
 45. Boşnak Ahmed Paşa Mescidi    
 46. İsmail Paşa Mescidi    
 47. Vefa Hatun Camii    
 48. Hacı Fethi Camii    
 49. Kara Pir Camii    
 50. Pir Davud Camii    
 51.  Naciye Hatun Camii    
 52.  Hasan Bey Mescidi    
 53. Hacı Emin Paçacı Camii    
 54.  Fazl Camii    
 55. Aşağı Numaniye Camii    
 56.  Davud Paşa Mescidi    
 57.  Esma Hanım Camii    
 58. Naime Paçacı Mescidi    
 59.  Nazende Hatun Mescidi    
 60.  Münevver Hatun Camii    
 61. Ayşe Hatun Camii    
 62. Arif Ağa Camii    
 63. Kanber Ali Mescidi    
 64. Cüneyd-i Bağdadî Camii    
 65. Naile Hatun Camii    
 66. Şabender Mescidi    
 67. Süreyya Hanım Camii    
 68. Hızır Bey Camii    
 69. Kâhya Camii    
 70. Nizamiye Medresesi    
 71. Terken Hatun Medresesi    
 72. Tac-ül Mülk Medresesi    
 73. Tutuşiye Medresesi    
 74. Adûdî Medresesi (Şifahanesi)    
 75. Sultan Melikşah Medresesi    
 76. Mugisiddin Mahmud Medresesi    
 77. Gıyasiye Medresesi    
 78. Mucureddin Abak Medresesi    
 79. Benefşe Hatun Medresesi    
 80. Zümrüt Hatun Medresesi    
 81. Vefaiye Medresesi    
 82. Şarabiye Medresesi    
 83. Süleyman Paşa Medresesi    
 84. Selçuka Hatun Türbesi    
 85. Munis el Muzaffer Konağı    
 86. Sebük Tigin Konağı    
 87. Tuğrul Bey Sarayı    
 88. Emir Sungur Porsuk (Mucureddin Abak) Konağı    
 89. Ömer Paşa Konağı    
 90. Eyyubi Ahmed Paşa Konağı    
 91. Süleyman Paşa Konağı    
 92. Kâzım Paşa Konağı    
 93. Hüseyin Paşa Konağı    
 94. Ahmed Seyyid İsa Konağı    
 95. Hadım Ribatı    
 96. Benefşe Hatun Ribatı    
 97. Selçuka Hatun Ribatı    
 98. Zümrüt Hatun Ribatı    
 99. Yeni Murat Hanı    
 100. Gümrük Hanı    
 101. Levend Hanı    
 102. Ahmed Ağa Hanı    
 103. Hacı Mehmed Hanı    
 104. Defterdar Hanı    
 105. Keten Hanı    
 106. Paçacı Hanı