AIM-9 Sidewinder

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Pek çok modern jet tarafından kullanılan havadan havaya saldırı füzesidir.

Etkili bir patlayıcı başlığa ve kızılötesi yol gösterici sisteme sahiptir. İlk olarak ABD Donanması tarafından tasarlanmışken daha sonra Hava Kuvvetlerindeki jetlere uyarlanmıştır. Füzenin ilk versiyonları Güney Doğu Asya'daki çatışmalarda kullanılmıştır. İlk prototipi AIM-9A Eylül 1953'de başarıyla denenmiştir. İlk üretim AIM-9B 1956'da kullanılmaya başlanmıştır fakat sınırlı bir kapasiteye sahip olması, gece yeteneğinin olmaması ve it dalaşında yeterli verimi verememesi AIM-9'ların geliştirilmesi gereğini ortaya koymuştur. Yere yakın uçan uçaklara saldırılamaması da önemli bir eksiklik olarak görülmüştür. Yapılan çalışmalar sonucu 1977'de B ve E modellerinin geliştirilmesiyle J modeli üretilmeye başlandı. AIM-9J ile it dalaşında manevra kabiliyeti arttı, combat kapasitesi yükseldi, hız ve hedefi vurmadaki başarı oranı büyük ölçüde geliştirilmiş oldu. 1976'da L modeli ile her açıdan hedefe saldırı yeteneği kazandırıldı. J modelinin gelişmiş şekli olan motor izi düşük P modeli de 1978'den itibaren envantere girdi. Kademe kademe füzenin vuruş, takip, saldırı, motor izi bırakmama yetenekleri geliştirildi ve P, P-1, P-2, P-3, M modelleri üretildi. AIM-9X üretimde olan son varyanttır. M modeline benzemekle birlikte füzenin uçuş ve hedefi takip yetenekleri önemli ölçüde yükselmiştir. Bugüne kadar sıcak temaslarda 1000'e yakın AIM-9 fırlatılmış ve 308 adeti hedeflerini vurmuştur. 1958'de Tayvan F-86'ları aynı gün içinde AIM-9 füzeleri ile 47 Çin Mig-17'sini düşürmüştür. 1982'de Bekaa Vadisinde düşürülen 55 Suriye Mig uçağından 51'ine AIM-9 füzeleri neden oldu. 1982'deki Falkland Adaları Savaşında İngiltere 100'e yakın AIM-9L füzesi kullandı ve 25 Arjantin uçağı düşürdü. AIM-9 en önemli başarısını İran-Irak savaşında gösterdi. İran, 45 F-4 Phantom, 25 F-14 Tomcat ve 9 F-5 Tiger'dan fırlatılan 73 AIM-9J ve 6 AIM-9P füzesi ile 79 Irak uçağı düşürdü. Körfez Savaşı'nda da fırlatılan 86 füze ile 13 Irak uçağı vuruldu. Türk F-16'ları L/M/S varyantlarındaki AIM-9 füzelerini modellerini taşımaktadır. Türk Hava Kuvvetleri envanterinde B modelinden 210, M modelinden 500, L modelinden 640, S modelinden 310 ve P modelinden de 750+ adet AIM-9 Sidewinder füzesi olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye ayrıca F-16C ve D modellerinde kullanılmak üzere F-16 CCIP kapsamında 96 milyon dolar maliyetle 225 adet AIM-9X, 5 adet AIM-9X Dummy ve 20 adet AIM-9X Captive eğitim füzesi satın almaktadır.