Üreme ve gelişme

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Birçok bitkilerin üreyebilmek için böceklerin yardımına ihtiyaçları vardır.

Biyolojinin temel ilkelerinden biri "tüm canlılar kendinden önce bulunan canlılardan meydana gelir" sözüdür. Gerçekten de yaşamın temel yapısı bireylerin çoğalmasıyla gelecek döllerin oluşturulması ve genetik bilginin aktarılmasından geçer. Üremenin birimi ve taşıyıcısı hücre, türlere özgünlüğün aktarılmasını sağlayan ise kalıtım materyalidir.özellikle arılarda partenogenez diye adlandırılan üreme biçimi iki tip arı tarafından gerçekleştirilir.Kraliçe arı(2n) ve erkek arı(n) bölünmeye uğrayarak yumurta ve spermlerini birleştirir.Bunlardan birkaç yumurta erkek arıyı, birkaç yumurta kraliçe arıyı(bunlar arı sütü ile beslenir.), diğerler yumurtalar ise işçi arıları(kısır_bunlarda arı ekmeği ile beslenir.)meydana getirir.

Eskiden, insanlar canlı varlıkların cansız maddelerden oluştuğuna inanırlardı, örneğin, sineklerin çamurdan ya da etten, kurbağaların çamurdan oluştuğu gibi. Mikroskobun bulunuşu ve mikroorganizmaların saptanması sonucu bunların kökeni ile ilgili görüşlerden biri; Abiyogenez (kendiliğinden oluş, Spontan Generasyon); diğeri ise Biyogenez (Kendinden önceki bir canlıdan oluş) dur. Sonraları bir fizikçi olan Francesco Redi'nin ünlü kavanoz çalışması, açık kaptaki ette sinek kurtçuklarının oluşumu ve eti steril ettikten sonra kapalı ortamda ette hiçbir canlının kendiliğinden oluşmadığının ispatlanmasıyla abiyogenez geçerliliğini kaybetti.

Bir hücreli canlılarda çoğalma, vejetatif bölünmeyle birleşmiş ve bu sebeble normal vejetatif bölünme aynı zamanda yeni döller meydana getirilmesini de sağlamaktadır. Çok hücrelilerde ise; çoğalma, germinatif hücreler denen özelleşmiş dokuya indirgenmiştir. Somatik /vejetatif hücreler canlıda yapının oluşmasını, gelişmesini sağlayan ve bireyle birlikte ölen hücrelerdir.

Üreme; genel olarak eşeyli ve eşeysiz olmak üzere iki çeşide ayrılır. Eşeysiz (aseksüel) üremede tek bir ata bulunur, oluşan yavruların kalıtsal özelliği tamamen atasına benzer nitelikte olur. Eşeysiz (seksüel) üremede iki farklı atadan gelen biri yumurta diğeri sperm hücresiyel zigot oluşumu gerçekleşir. Zigot gelişerek atalarından birine benzer cinsiyette ve atalarının kalıtsal yapısı içinde en iyi kombinasyonları seçerek yeni bireyi oluşturur. Evrimsel süreçte en etkili sonuçlar bu tip üremeyle gerçekleşmiştir.

Eşeyli ve eşeysiz üreme; bir hücrelilerde ve çok hücrelilerde farklı şekilde görülür.

Bir hücrelilerde üreme