Supernova

Из пројекта Википедија

Slika ostataka Keplerove supernove (1604) načinjena na osnovu Multitalasnog X-zraci snimka "Čandrine-X zračne-opservatorije"

Supernova je zvezdana eksplozija koja proizvodi krajnje svetao objekat sačinjen od plazme, čija vidljivost opada tokom nedelja ili meseci. Supernova u jednom kratkom roku zasenjuje svojim sjajem celu svoju domaćinsku galaksiju. Našem Suncu bilo bi potrebno 10 milijardi godina da proizvede izlaznu energiju jedne prosečne supernove tipa II. Ali Sunce je, dakako, isuviše malo da bi ikada moglo da postane supernova.

Postoji nekoliko različitih tipova supernova i dva moguća načina putem kojih se one formiraju. Masivna zvezda mogla bi da privede kraju proizvodnju energije nuklearnom fuzijom u svome centru, i da doživi kolaps pod uticajem sile svoje sopstvene gravitacije, da bi na kraju formirala neutronsku zvezdu (pulsar) ili crnu rupu. Alternativni mehanizam bio bi da beli patuljak akumulira materijal iz njemu združene zvezde sve do Čandrasekarovog limita, i tako pretrpi nekontrolisanu nuklearnu fuziju u svojoj unutrašnjosti koja će je potpuno rasturiti. Ovaj drugi tip supernove je različit od površinske termonuklearne eksplozije na belim patuljcima, koja se naziva nova. U oba tipa supernova, rezultujuća eksplozija izbacuje većinu ili sav svoj zvezdani materijal sa veoma velikom silom.

Eksplozija šalje udarne talase u okolni prostor, formirajući supernovine ostatke.

"Nova" je latinska reč koja znači "nov" , ili još bolje "nova" ( reč koja očigledno i na srpskom pored značenja ima i isti zapis, ali različit naglasak) što nas upućuje da se radi o veoma sjajnoj novoj zvezdi na nebeskom svodu. Prefiks "super" odvaja ili razlikuje supernovu od obične nove, zvezde koja takođe naglo povećava svoju sjajnost, mada u manjem obimu i putem drugačijeg mehanizma.

[уреди] Spoljašnje veze

• Supernova produces cosmic rays
• The SAI Supernova Catalog - a searchable catalog at Sternberg Astronomical Institute, Moscow University
• Center for Astronomy list of supernovae
• The Asiago Supernova Catalogue, a list of supernovae reported since 1885
• The Astronomer's Telegram Supernova RSS Feed
• List of bright supernovae, including finding charts
• The SNEWS project (SuperNova Early Warning System) uses neutrino detectors to build a network that will (hopefully) provide advance notice of a supernova explosion
• A review article on SNEWS
• A technical review article on Type Ia supernovae
• A Science article on a mechanism of explosion of Type Ia supernovae
• Another good review of supernova events
• An article on the connection between Supernovae and neutrinos
• A mpeg animation of a supernova explosion
• A movie explaining the supernova process using Lite Brite diagrams
• The Nearby Supernova Factory - a project that attempts to find and catalog Type Ia supernovae in nearby galaxies to better understand the phenomenon
• Explosive Debate: Supernova Dust Lost and Found
• Enigmatic object baffles supernova team
• Astronomers See Future Supernova Developing (SpaceDaily) Jul 25, 2006
• Review article by Hans Bethe in Physics Today 43, Issue 9, September 1990, pp 24-27.