Zapiski historyka
Z Wikipedii
Nazwa chińska | |
Hanyu Pinyin | Shǐjì |
Wade-Giles | Shih Chi |
Spolszczenia | Szy-ki |
Znaki trad. | 史記 |
Znaki upr. | 史记 |
Zapiski historyka lub Zapiski historyczne (chiń. 史記, wym. szy-dźi) - jedna z naważniejszych kronik historii Chin, uważana za czołowe osiągnięcie chińskiej hstoriografii i wzór dla pokoleń dziejopisarzy. Powstała w latach 109-91 p.n.e., a jej autorem był Sima Qian (Sy-ma Ts'ien), historyk na dworze dynastii Han. Zapiski sięgają czasów mitycznego Żółtego Cesarza, a kończą się na epoce autora. Ze względu na rolę, jaką pełnią w chińskiej tradycji, Sima Qian bywa nazywany chińskim Herodotem.
[edytuj] Zawartość
Zapiski historyka składają się ze 130 rozdziałów:
- 12 rozdziałów Benji (本紀, wym. pen-dżi, w polskim tłumaczeniu: Zapiski główne), zawierających biografie władców poczynając do mitycznego Żółtego Cesarza, przez monarchó z epok Xia, Shang i Zhou, aż po Pierwszego Cesarza Dynastii Qin. Benji obejmują również żywota czterech cesarzy i cesarzowej-regentki z czasów Zachodniej Dynastii Han, w których żył Sima Qian.
- 10 rozdziałów Biao (表, wym. piao), czyli tablic chronologicznych.
- 8 rozdziałów Shu (書, wym. szu), zapiski dotyczące gospodarki i kultury w omawianych epokach historycznych.
- 30 rozdziałów Shijia (世家, wym. szy-dźia), zawierających biografie władców, szlachty i urzędników z okresu Wiosen i Jesieni.
- 70 rozdziałów Liezhuan (列傳, wym. lie-czuan), zawierających biografie takich postaci, jak Laozi, Mozi, Sunzi czy Jingke.
[edytuj] Polskie tłumaczenie
Polskie tłumaczenie Zapisków autorstwa Mieczysława J. Künstlera - Syn Smoka, ukazało się dopiero w 2000 roku, chociaż tekst jest przedmiotem badań zachodniej sinologii od kilkudziesięciu lat. Tłumaczenie obejmuje zaledwie 11 rozdziałów księgi, m.in. Roczniki Pierwszego Cesarza Dynastii Ts'in (Qin).
Za poważną wadę można uznać użytą w nim autorską polską transkrypcję, która utrudnia laikom identyfikację nazw i porównanie tekstu tłumaczenia z innymi źródłami, bo pojawia się jedynie w tym przekładzie i innych pracach autora. Na przykład dynastia Xia (wym. śia), znana również jako Hsia, w przekładzie figuruje jako Hia.
Bibliografia: Sy-ma Ts'ien, Syn Smoka. Fragmenty Zapisków Historyka, Czytelnik, Warszawa, 2000